مقابله با علائم بیماری تیروئید

مدیریت مشکلات وزنی، خستگی، ریزش مو، حساسیت به دما و موارد دیگر

علائم مرتبط با بیماری تیروئید می‌توانند حسابی آزاردهنده باشند و روی جنبه‌های مختلف زندگی تأثیر بگذارند. مشکلاتی مثل خستگی، افزایش یا کاهش وزن، حساسیت به گرما یا سرما، ریزش مو و… نه‌تنها جسم شما را درگیر می‌کنند، بلکه از نظر روحی هم می‌توانند روی روابط و کیفیت زندگی روزمره‌تان اثر بگذارند.

وقتی متوجه می‌شوید که بیماری تیروئید دارید، یعنی از این به بعد باید همیشه حواستان به مدیریت آن باشد. با توجه به اینکه برخی از علائم این بیماری شدید و مداوم هستند، ممکن است وسوسه شوید که فکر کنید «خب، همین‌جوریه دیگه!» اما خبر خوب این است که راه‌هایی برای بهتر شدن اوضاع وجود دارد. ضمن اینکه بسیاری از علائم تیروئید ممکن است با نشانه‌های بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته شوند. پس شناخت این موضوع می‌تواند به شما کمک کند تا راهکارهای بهتری برای بهبود زندگی‌تان پیدا کنید.

از کجا شروع کنیم؟

اولین و مهم‌ترین قدم برای کنترل علائم این بیماری، پیدا کردن یک پزشک متخصص و باتجربه در زمینه تیروئید است که بتوانید با او همراه باشید و بهترین گزینه‌های درمانی را بررسی کنید. سپس، با داشتن پشتکار و صبر (که خیلی مهم است!) می‌توانید به‌مرور علائم را شناسایی و مدیریت کنید.

نکته مهم این است که تجربه بیماری تیروئید در هر فرد متفاوت است. ممکن است دو نفر یک تشخیص مشابه داشته باشند، اما علائم و روش‌های مقابله با آن برای هرکدام فرق کند.

در نهایت، باور داشتن به اینکه می‌توانید با این علائم کنار بیایید و تصمیم آگاهانه برای بهبود وضعیت سلامت خود بگیرید، تأثیر زیادی در روند بهبودتان دارد. درمان‌های تیروئید، چه برای کم‌کاری و چه برای پرکاری، معجزه نمی‌کنند. بلکه رمز موفقیت در کنار آمدن با این بیماری، استفاده از ترکیبی از علم پزشکی و سبک زندگی سالم است.

بیشتر بخوانید: ۱۰ راه برای کاهش خطر ابتلا به بیماری تیروئید

استراتژی‌های کلی برای بهبود کیفیت زندگی در افراد مبتلا به بیماری تیروئید

علاوه بر روش‌های خاصی که می‌توانند به کنترل علائم بیماری تیروئید کمک کنند (که در ادامه بررسی خواهیم کرد)، برخی اقدامات کلی وجود دارند که می‌توانند تأثیر زیادی بر احساس کلی شما داشته باشند.

• تغذیه سالم داشته باشید. یک رژیم غذایی متعادل و مغذی می‌تواند به بهبود عملکرد بدن، از جمله تیروئید، کمک کند.
• خواب کافی و باکیفیت را جدی بگیرید. تنها زیاد خوابیدن کافی نیست؛ کیفیت خواب هم بسیار مهم است. داشتن یک برنامه خواب منظم و رعایت اصول بهداشت خواب می‌تواند بسیاری از علائم مربوط به تیروئید، از جمله خستگی و ضعف بدنی را کاهش دهد.
• استرس را مدیریت کنید. اختصاص دادن زمانی برای کاهش استرس، ارزش زیادی دارد. زندگی با بیماری تیروئید خود می‌تواند استرس‌زا باشد و از طرفی، هورمون‌های استرس مثل کورتیزول می‌توانند سطح هورمون‌های تیروئید را تغییر دهند. حتی برخی تحقیقات نشان داده‌اند که استرس ممکن است در بروز بیماری‌های خودایمنی تیروئید یا مشکلات تیروئیدی مرتبط با بارداری نقش داشته باشد.
• سیگار را ترک کنید. مواد شیمیایی موجود در دود سیگار برای همه مضر هستند، اما اگر بیماری تیروئید دارید، این آسیب دوچندان می‌شود. برای مثال، در افراد مبتلا به بیماری گریوز، سیگار کشیدن هم خطر بیماری چشمی تیروئیدی را افزایش می‌دهد و هم اثربخشی درمان را کاهش می‌دهد.
• زندگی را با انعطاف‌پذیری بیشتری پیش ببرید. زندگی بدون تیروئید هم چالش‌های خودش را دارد، اما انعطاف‌پذیری و داشتن روحیه مثبت می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد. یاد بگیرید حتی در سختی‌ها بخندید، نگرش مثبت را تمرین کنید، روابط منفی را از زندگی‌تان حذف کنید و به جای غرق شدن در مشکلات، سعی کنید از زاویه دیگری به آن‌ها نگاه کنید.
  

مشکلات وزنی و بیماری تیروئید

افزایش وزن در کم‌کاری تیروئید و کاهش وزن در پرکاری تیروئید از جمله شایع‌ترین و ناراحت‌کننده‌ترین علائم این بیماری هستند. بسیاری از افراد متوجه می‌شوند که رژیم غذایی و ورزش‌هایی که قبل از تشخیص بیماری برای کنترل وزن‌شان مؤثر بودند، حالا دیگر کارایی ندارند.

قدم اول: ابتدا مطمئن شوید که درمان تیروئید شما در بهترین سطح ممکن قرار دارد. حتی اگر سطح TSH شما در محدوده نرمال باشد، شاید لازم باشد دوز داروی شما تنظیم شود تا در بخش پایین‌تر این محدوده قرار گیرد.

قدم دوم: سایر عوامل تأثیرگذار بر وزن خود را بررسی کنید. افزایش وزن می‌تواند به دلایلی مثل سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا مصرف داروها اتفاق بیفتد. همچنین کاهش وزن ناگهانی هم باید بررسی شود تا سایر بیماری‌های احتمالی شناسایی شوند.

حتی اگر مشکل وزنی شما مستقیماً به تیروئید مربوط باشد، باید بدانید که رابطه بین هورمون‌های تیروئید و وزن بسیار پیچیده است.

استراتژی‌های کاهش وزن در کم‌کاری تیروئید

افزایش وزن در افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید رایج است. حتی با درمان مناسب، بسیاری از افراد هنوز با افزایش وزن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. برای کمک به کاهش وزن:

• آگاهی خود را افزایش دهید: یادگیری درباره مقاومت به انسولین و تأثیر هورمون‌های لپتین و گرلین می‌تواند به شما در طراحی یک برنامه مؤثر کمک کند.
• آب کافی بنوشید.
• ورزش کنید: برای کاهش وزن، ممکن است لازم باشد بیشتر از ۱۵۰ دقیقه ورزش متوسط یا ۷۵ دقیقه ورزش سنگین در هفته انجام دهید.
• خواب کافی داشته باشید: کم‌خوابی می‌تواند کاهش وزن را سخت‌تر کند.
• انتخاب‌های غذایی بهتری داشته باشید: علاوه بر کنترل کالری، افزایش مصرف فیبر و کاهش کربوهیدرات‌ها به برخی افراد مبتلا به تیروئید در کاهش وزن کمک کرده است.
• برنامه غذایی خود را تنظیم کنید: برخی افراد با روزه‌داری متناوب به نتایج خوبی دست پیدا کرده‌اند. همچنین، برخی مطالعات نشان داده‌اند که حذف گلوتن از رژیم غذایی در بهبود علائم تیروئید مؤثر بوده است، به‌خصوص در افرادی که به گلوتن حساسیت دارند یا بیماری سلیاک دارند.

استراتژی‌های افزایش وزن در پرکاری تیروئید

اگر به دلیل بیماری تیروئید وزن کم می‌کنید، ابتدا باید وضعیت عملکرد تیروئید خود را بررسی کنید. آیا پرکاری تیروئید شما نیاز به درمان شدیدتری دارد؟ آیا دوز داروی جایگزین شما برای کم‌کاری بیش از حد بالا است؟

اگر درمان شما در سطح مناسبی قرار دارد اما همچنان دچار کاهش وزن هستید، با پزشک خود در مورد راه‌هایی مثل افزایش مصرف غذاهای پرکالری و مغذی صحبت کنید.

ریزش مو و بیماری تیروئید

ریزش مو و نازک شدن آن در افراد مبتلا به بیماری تیروئید رایج است. اما درست مثل سایر علائم، قبل از اینکه آن را صرفاً به تیروئید نسبت دهید، باید سایر عوامل احتمالی را بررسی کنید. در واقع، برخی از بیماری‌هایی که باعث ریزش مو می‌شوند، در افراد مبتلا به تیروئید شایع‌تر هستند.

مثلاً افرادی که دچار بیماری‌های خودایمنی تیروئید مثل هاشیموتو (رایج‌ترین علت کم‌کاری تیروئید) یا گریوز هستند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری خودایمنی دیگری به نام آلوپسی آره‌آتا (ریزش موی سکه‌ای) قرار دارند. سایر دلایل ریزش مو شامل تغییرات هورمونی بعد از بارداری، کمبودهای تغذیه‌ای و عوامل دیگر هستند.

اگر دچار ریزش مو شده‌اید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا علت اصلی آن مشخص شود و در صورت نیاز، درمان مناسبی دریافت کنید.

بیشتر بخوانید: ۱۷ مورد از علائم پنهان بیماری تیروئید

استراتژی‌های مقابله با ریزش موی ناشی از تیروئید

ریزش مو به دلیل بیماری تیروئید، خوشبختانه معمولاً موقتی و قابل درمان است. این نوع ریزش مو معمولاً به صورت پراکنده در سراسر سر اتفاق می‌افتد (بدون ایجاد طاسی‌های مشخص) و حتی ممکن است با تغییر در بافت مو همراه باشد؛ به‌طوری که موها ضخیم و زبر یا نازک و شکننده شوند.

گاهی ریزش مو در نواحی دیگر بدن، مخصوصاً بخش‌های بیرونی ابروها، هم دیده می‌شود. اما در اغلب موارد، درمان مناسب بیماری تیروئید به رشد مجدد موها کمک می‌کند.

برای تسریع این روند، برخی پزشکان داروهایی مانند ماینوکسیدیل (Rogaine) یا فیناستراید (Propecia) را پیشنهاد می‌کنند. البته این داروها ممکن است عوارضی داشته باشند (و فیناستراید به‌هیچ‌وجه نباید در زنان باردار استفاده شود). به همین دلیل، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند از روش‌های محافظه‌کارانه‌تر، مانند تغییر مدل مو برای پوشاندن کم‌پشتی، استفاده کنند تا زمانی که رشد موها به حالت طبیعی بازگردد.

خستگی و بیماری تیروئید

خستگی یکی دیگر از علائم رایج و آزاردهنده تیروئید است که البته می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد؛ از کم‌خونی و وقفه تنفسی در خواب گرفته تا عوارض برخی داروها. بنابراین، ابتدا باید سایر عوامل احتمالی را بررسی کرد.

استراتژی‌های مقابله با خستگی ناشی از تیروئید

مقابله با این نوع خستگی چالش‌های زیادی دارد. بسیاری از افراد از خستگی شدیدی رنج می‌برند که با احساس خستگی عادی متفاوت است، اما اطرافیانشان درک درستی از این وضعیت ندارند.

تنظیم درمان تیروئید می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش خستگی داشته باشد. در افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید، تنظیم سطح TSH به عددی نزدیک به ۱.۰ (به‌جای ۵.۰) می‌تواند کمک‌کننده باشد. در پرکاری تیروئید، ممکن است نیاز به درمان‌های تهاجمی‌تری باشد.

برای مدیریت این خستگی، رعایت بهداشت خواب بسیار مهم است؛ یعنی نه‌تنها باید خواب کافی داشته باشید، بلکه کیفیت خواب نیز اهمیت دارد. برای برخی از افراد، تغییرات رژیم غذایی مانند کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها می‌تواند مفید باشد.

نکته جالب این است که فعالیت بدنی منظم، برخلاف تصور، می‌تواند خستگی را کاهش دهد؛ البته باید مراقب باشید که بیش‌ازحد به بدن فشار نیاورید، مخصوصاً زمانی که سطح هورمون‌های تیروئید هنوز به تعادل نرسیده است.

گاهی مدیریت خستگی می‌تواند مزایای دیگری هم داشته باشد؛ مثلاً می‌تواند به شما کمک کند که یاد بگیرید چگونه کارهای خود را با برنامه‌ریزی بهتری انجام دهید، به دیگران مسئولیت‌هایی را بسپارید و روی کارهایی که واقعاً ضروری هستند تمرکز کنید.

عدم تحمل دما و بیماری تیروئید

در بیشتر موارد، عدم تحمل سرما نشانه‌ای از کم‌کاری تیروئید و عدم تحمل گرما علامتی از پرکاری تیروئید است. اما این موضوع همیشه صدق نمی‌کند و ممکن است دلایل دیگری هم در کار باشد.

مثلاً عدم تحمل سرما می‌تواند به کم‌خونی، کمبود وزن، عفونت‌ها، مشکلات گردش خون، فیبرومیالژیا یا اختلالات هیپوفیز و هیپوتالاموس مرتبط باشد. از طرف دیگر، عدم تحمل گرما ممکن است ناشی از تغییرات هورمونی مانند یائسگی باشد. همچنین، اگر همراه با گرمازدگی دچار تعریق شبانه هم هستید، بهتر است این موضوع را جدی بگیرید و با پزشک مشورت کنید.

استراتژی‌های مقابله با سرمازدگی ناشی از تیروئید

بهبود علائم سرمازدگی معمولاً با تنظیم درست درمان تیروئید حاصل می‌شود، اما این فرآیند ممکن است زمان ببرد، به‌خصوص اگر در فصل‌های سرد سال باشید.

برای کاهش احساس سرما می‌توانید:

✅ دمای خانه را بالاتر ببرید.

✅ از کلاه، جوراب (یا حتی چند لایه جوراب)، لباس‌های گرم و پتوهای ضخیم استفاده کنید.

✅ خواب کافی داشته باشید، چون کمبود خواب می‌تواند علائم سرمازدگی را تشدید کند.

✅ لباس مناسب فصل بپوشید.

قبل از تصمیمات بزرگ، مانند مهاجرت به یک منطقه گرم‌تر، بهتر است صبر کنید و ببینید که آیا تنظیم سطح هورمون‌های تیروئید باعث بهبود وضعیت شما می‌شود یا خیر.

استراتژی‌های مقابله با گرمازدگی ناشی از تیروئید

گرمازدگی ناشی از پرکاری تیروئید به‌اندازه سرمازدگی آزاردهنده است، اما کنترل آن ممکن است سخت‌تر باشد. اگر دمای محیط برایتان غیرقابل‌تحمل است، سعی کنید:

✅ کولر را روشن کنید و منتظر بمانید تا وضعیت تیروئیدتان بهتر شود.

✅ لباس‌های خنک بپوشید (شلوارک، لباس نخی، آستین‌کوتاه).

✅ از دوش آب خنک یا پاشیدن آب روی پوست خود استفاده کنید.

✅ یک حوله مرطوب و خنک دور گردن خود بگذارید.

✅ از پنکه‌های کوچک و قابل‌حمل استفاده کنید.

✅ نوشیدنی‌های خنک بنوشید.

بیشتر بخوانید: آیا در معرض خطر ابتلا به بیماری تیروئید هستید؟

حرف آخر

بسیاری از علائمی که تجربه می‌کنید ممکن است واقعاً به بیماری تیروئید شما مربوط باشند، اما پیدا کردن راه‌های مناسب برای مدیریت آن‌ها نیاز به آزمون‌وخطا دارد. اگر احساس می‌کنید هنوز حالتان خوب نیست، ناامید نشوید؛ شما می‌توانید بهتر از وضعیت فعلی باشید.

اما به یاد داشته باشید که نسبت دادن همه علائم به تیروئید، ممکن است باعث شود از دیگر مشکلات سلامتی غافل شوید. گاهی ممکن است احساس کنید درمان تیروئیدتان جواب نمی‌دهد، درحالی‌که شاید دلیل اصلی، یک مشکل دیگر باشد.

شناخت نشانه‌های کم‌کاری و پرکاری تیروئید و اینکه چگونه با علائم سایر بیماری‌ها هم‌پوشانی دارند، می‌تواند به شما در صحبت با پزشک و انتخاب راهکارهای بهتر کمک کند.

اگر احساس می‌کنید هنوز نیاز به تنظیم دقیق‌تری در درمان خود دارید، یا علائم شما همچنان ادامه دارند، ممکن است لازم باشد اقدامات دیگری را که مستقیماً به تیروئید مربوط نیستند هم در نظر بگیرید.

بیشتر بخوانید: چگونه تست بلعیدن برای بررسی تیروئید را انجام دهیم؟