برخی از افراد بیشتر از دیگران به مشکلات تیروئید مبتلا میشوند، و اگرچه نمیتوانید از بیماری تیروئید پیشگیری کنید، اما تشخیص زودهنگام آن امری بسیار مهم است.
سریع پیدا کنید
بیماری تیروئید یکی از علل شایع عدم تعادل هورمونی در بدن است. تیروئید میتواند هورمون تیروئید بیش از حد (پرکاری تیروئید) یا هورمون تیروئید بسیار کم (کم کاری تیروئید) تولید کند.
بیماری تیروئید به طور کلی قابل پیشگیری نیست، اما آگاهی از عوامل خطر و علائم و غربالگری منظم توسط پزشک، میتواند به پیشگیری از عوارض جدی در صورت داشتن اختلال تیروئید کمک کند.
آشنایی با پرکاری تیروئید
شایع ترین علت پرکاری تیروئید، یک اختلال خود ایمنی است که به بیماری گریوز معروف است.
بیماری گریوز زمانی اتفاق میافتد که سیستم ایمنی بدن، که معمولاً از شما در برابر ویروسها و باکتریها محافظت میکند، به اشتباه به غده تیروئید شما حمله میکند. آسیب به تیروئید باعث تولید بیش از حد هورمون تیروئید میشود.
مشکلات غده هیپوفیز و برخی داروها (به عنوان مثال، قرصهای ید، آمیودارون و اینترفرون) نیز میتوانند منجر به پرکاری تیروئید شوند.
عوامل خطر پرکاری تیروئید عبارتند از:
• خطر بیشتر برای بانوان
• بالای ۶۰ سال بودن
• بارداری اخیر
• داشتن یک بیماری خود ایمنی (مانند دیابت نوع ۱)
• سابقه خانوادگی بیماری تیروئید یا بیماری خودایمنی
• سابقه شخصی مشکلات تیروئید، مانند گواتر (غده تیروئید بزرگ غیرطبیعی) یا انجام جراحی تیروئید
• مصرف مقادیر قابل توجهی ید از طریق غذا یا دار
آشنایی با کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید زمانی اتفاق میافتد که غده تیروئید شما هورمون تیروئید کافی تولید نمیکند و باعث میشود متابولیسم بدن شما کند شود.
تیروئیدیت هاشیموتو، یکی دیگر از بیماریهای خود ایمنی، شایع ترین علت کم کاری تیروئید است.
اختلال عملکرد غده هیپوفیز میتواند تولید تیروئید را مختل کند و برخی داروها (مانند لیتیوم، آمیودارون و اینترفرون) نیز میتوانند منجر به کم کاری تیروئید شوند.
عوامل خطر کم کاری تیروئید عبارتند از:
• خطر بیشتر برای بانوان
• سن بالای ۶۰ سال
• قرار گرفتن در معرض تشعشع در گردن
• جراحی قبلی تیروئید
• داشتن سابقه خانوادگی بیماری تیروئید
• داشتن سابقه خانوادگی بیماری خودایمنی
• داشتن یک بیماری خودایمنی
• از قومیت قفقازی یا آسیایی بودن
• تجربه تغییرات هورمونی به دلیل بارداری، زایمان یا یائسگی
• سابقه شخصی مصرف لیتیوم (اغلب برای اختلال دوقطبی تجویز میشود)
• داشتن ناهنجاریهای کروموزومی مانند سندرم داون یا سندرم ترنر
انجام غربالگری برای بیماری تیروئید
اگر علائم مرتبط با بیماری تیروئید – مانند افسردگی یا اضطراب، عدم تحمل دمای گرم یا سرد، یا تغییرات غیرمنتظره در وزن خود – علاوه بر عوامل خطر بیماری تیروئید، به ویژه سابقه خانوادگی بیماری خودایمنی، دارید، باید غربالگری شوید.
در حالی که نمیتوان کار زیادی برای پیشگیری از بیماری تیروئید انجام داد، دکتر آلوایس میگوید تشخیص زودهنگام این مشکلات بسیار مهم است. اغلب اوقات، علائم بیماری تیروئید ممکن است مبهم باشد، اما افرادی که سابقه خانوادگی یا سایر عوامل خطر بیماری تیروئید دارند، باید در مورد [احتمال] بیماری تیروئید فکر کنند و در صورت مشاهده هر گونه بیماری غیرعادی با پزشک خود صحبت کنند.
آلوایس همچنین پیشنهاد میکند که اگر قبلاً به فردی گفته شده است که تیروئید بزرگ یا گواتر دارد، باید به طور دورهای برای بیماری تیروئید آزمایش شود. تشخیص سریع بیماری تیروئید بسیار مهم است زیرا کار زیادی نمیتوانید برای پیشگیری از آن انجام دهید و درمان تنها راه برای بازگرداندن سطح هورمون به تعادل است.
آنچه باید درباره ندولها بدانید
ندولهای تیروئید – تودهها و برجستگیهایی که روی غده تیروئید ایجاد میشوند – بسیار شایع هستند. اگرچه گرهها میتوانند نشان دهنده سرطان باشند، اما معمولاً خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. تقریباً ۵ درصد از گرههای تیروئید، سرطانی هستند.
زنان بسیار بیشتر از مردان به ندولهای تیروئید مبتلا میشوند، اما مردان در معرض خطر بیشتری برای ندولهای سرطانی هستند. آلوایس پیشنهاد میکند که همه مردانی که گرههای تیروئیدی دارند، بیوپسی انجام دهند تا مشخص شود که آیا سرطان تیروئید دارند یا خیر.
عوامل خطر ندول تیروئید عبارتند از:
• ید رژیم غذایی ناکافی
• سابقه شخصی بیماری تیروئید
• سابقه خانوادگی ندولهای تیروئید
• کم کاری تیروئید (به ویژه تیروئیدیت هاشیموتو)
انجام معاینات فیزیکی منظم میتواند به پزشک کمک کند تا ندولهای تیروئید را زود تشخیص دهد. در صورت یافتن گره، ممکن است آزمایشهای اضافی (مانند اسکن تیروئید، سونوگرافی و یا بیوپسی) نیز لازم باشد.
آگاهی از سطح خطر ابتلا به بیماری تیروئید و اطلاع دادن به پزشک در مورد علائم، میتواند به تشخیص زودهنگام مشکلات تیروئید کمک کند. تشخیص زودهنگام بسیار مهم است زیرا میتواند از ایجاد مشکلات دیگر مختل کننده سلامتی جلوگیری کند. اگر سابقه خانوادگی بیماری تیروئید دارید و متوجه علائم احتمالی بیماری تیروئید شده اید، در صحبت با پزشک خود تردید نکنید.
دکتر حسین چگینی فلوشیپ فوق تخصصی رادیولوژی مداخله ای از دانشگاه تهران و متخصص رادیولوژی
موسس موسسه سونوگرافی و تصویربرداری تیراد
دارای گواهینامه نورورادیولوژی اروپا ESNR
عضو کمیته اینترونشن انجمن رادیولوژی ایران
