یک سناریوی مشترک در بین بیماران درگیر بیماری تیروئید تحت درمان که دارو مصرف می‌کنند، این است که نتایج آزمایش خونشان طبیعی است؛ اما احساس وحشتناکی می‌کنند، برای رفع این مشکل، چه کاری می‌توان انجام داد؟
سریع پیدا کنید
زنان و مردان زیادی را می‌بینیم که مشکل تیروئید دارند و این یک سناریوی رایج است. مشکل اکثر آنها، سال‌ها پیش توسط پزشک تشخیص‌داده‌شده و به آنها گفته شده که به بیماری تیروئید مبتلا هستند و برای این مشکل باید دارو مصرف کنند اما مسئله مهم این است که اکثر پزشکان آزمایش‌های پیش‌زمینه‌ای لازم را انجام نمی‌دهند تا بفهمند چرا بیمار در ابتدا دچار مشکل تیروئید شده است.
سناریوی دیگری که مطرح می‌شود این است که در آن تست‌های هورمون تیروئید در زمان انجام آزمایش خون، طبیعی است، اما هنوز علائم بیماری تیروئید وجود داشته و فرد آنها را تجربه می‌کند.
بررسی یک بیمار با کم‌کاری تیروئید
ماریا خانم ۴۲ساله ای است که یک نمونه واقعی خارجی با کم‌کاری تیروئید است. او سه سال پیش توسط پزشکش متوجه شده که غده تیروئیدش کم‌کار است. ماریا با تشخیص بیماری هاشیموتو که یک بیماری خودایمنی است، روبرو شده است. پزشک ماریا برای وی درخواست آزمایش خون با بررسی آنتی‌بادی‌های تیروئید داده و نتیجه آزمایش نشان از بالابودن آنتی‌بادی‌های تیروئیدی خبر داده است. سطح TSH ماریا (هورمون محرک تیروئید) ۵.۸U/L بوده اما سطح مناسب و بهینه TSH بین ۰.۵ تا ۲U/L است. در نتیجه، آزمایش ماریا کم‌کاری تیروئید خفیف را نشان می‌داده است.
پزشک ماریا ۲۵ میکروگرم تیروکسین (لووتیروکسین) برای وی تجویز کرده و درخواست تکرار آزمایش خون برای ۸ هفته بعد را داشته که بعد از استفاده ۲ماهه قرص لووتیروکسین، نتیجه TSH برابر با ۱.۸ بوده است.
علائم کم‌کاری تیروئید
ماریا دچار خستگی، احتباس مایعات (احتباس مایع در سیستم گردش خون یا بافت‌های بدن اتفاق می‌افتد و باعث ایجاد تورم در دست، مچ پا یا ساق پا می‌شود.) و یبوست بود. او متوجه شده بود که اغلب اوقات بداخلاق است و واکنش‌های تند عصبی از خود نشان می‌دهد بخصوص اینکه ماریا شاغل بوده و زمان استراحت کافی نداشته است. ماریا یک فرد لاغراندام بوده، شاید به این دلیل که عمدتاً تمام روز را در کافه شلوغ خود، روی پا بوده و در حال حرکت و سفارش‌گیری و فعالیت اما وقتی غده تیروئیدش کم‌کار شد، ماریا در حدود ۶ کیلوگرم اضافه وزن پیدا کرد که هیچ مقدار ورزشی نمی‌توانست این اضافه‌وزن را با سرعت تغییر دهد.
ماریا تغییرات رژیم غذایی توصیه شده برای کم‌کاری تیروئید را در رژیم غذاییش اجرا کرد و متوجه اهمیت پیروی از رژیم غذایی بدون گلوتن و لبنیات شد، چرا که او قبل از مراجعه به کلینیک، یک ماه از خوردن غذاهایی با مواداولیه گلوتن و لبنیات پرهیز کرده بود.
ماریا نگرانی زیادی برای سطح بالای آنتی‌بادی‌های تیروئید خود داشت، او می‌دانست که آنتی‌بادی‌های تیروئید نشانگر آسیبی است که به غده تیروئید وارد می‌شود و نگران بود، اگر این روند افزایشی متوقف نشود، تیروئیدش بدتر شود.
درمان کم‌کاری تیروئید
برای سنجش سطح ویتامین دی ماریا، آزمایش خون تجویز شد که نتیجه نشان می‌داد، سطح ویتامین دی در بدن ماریا، فقط ۱۵ نانوگرم در دسی‌لیتر (۳۷ نانو مول در لیتر) است. این سطح از ویتامین دی نشان می‌دهد که ماریا دچار کمبود شدید ویتامین D است. کمبود ویتامین D محرک اصلی بیماریهای خودایمنی است و باعث تولید آنتی‌بادی خودکار می‌شود. اصلاح کمبود ویتامین D و جبران این کمبود، از مهم‌ترین راه‌ها برای کاهش سطح آنتی‌بادی تیروئید او بود.
از سوی دیگر، سطح ید موجود در بدن ماریا به کمک آزمایش ید موجود در ادرار سنجیده شد. با بررسی سطح ید در بدن ماریا مشخص شد که کمبود ید بسیار شایعی وجود داشته و همین کمبود ید می‌تواند منجر به خستگی و متابولیسم کند در بدن ماریا شود. سطح ید او ۸۳U/L بود، درحالی که سطح نرمال ید در بدن انسان باید بالای ۱۰۰U/L باشد. از ماریا خواسته شد تا هر روز همراه با صبحانه از قرص‌های ویتامین و مکمل مصرف کند، چرا که قرص‌های مکمل حاوی ید، ویتامین D و سایر موادمغذی موردنیاز برای یک غده تیروئید سالم است.
ماریا نیاز به بهبود سلامت و وضعیت کبد نیز داشت. وزنی که ماریا به دست آورده بود در پهلوهای او رسوب‌کرده و چاقی در قسمت پهلوهای بدنش به وجود آمده بود. این نوع اضافه وزن برای سلامت کبد خوب نیست. توانایی چربی‌سوزی و قابلیت سم‌زدایی کبد و همچنین تولید هورمون T3 را مختل می‌کند. هورمون تیروئیدی که بدن انسان می‌گیرد T4 است و بدن باید آن را به T3 تبدیل کند که شکل فعال آن است. عدم توانایی در انجام این تبدیل به‌خوبی می‌تواند منجر به علائم کم‌کاری تیروئید و کاهش T3 در آزمایش خون شود. به همین دلیل برای ماریا لیواتن‌‌پلاس که به بهبود سلامت کبد کمک زیادی می‌کند، تجویز شد.
افراد مبتلا به اختلال در سلامت کبد معمولاً گلوتاتیون کافی تولید نمی‌کنند. مصرف NAC به بهبود انرژی و احتباس مایعات کمتر در بدن آنها کمک می‌کند. در واقع این مورد به‌عنوان نمونه نشان می‌دهد که چقدر مهم است که دقیقاً چرا غده تیروئید نادرست عمل می‌کند و به دنبال رفع علت این مشکل در کنار استفاده از قرص برای جبران کم کاری تیورئید در بدن باشیم.
دکتر حجت ابراهیمی نیک
فلوشیپ فوق تخصصی رادیولوژی مداخله ای، متخصص رادیولوژی
عضو هیئت مدیره موسسه سونوگرافی تیراد
طی دوره های آموزشی در کشورهای چین، کره جنوبی، آلمان و ایتالیا در زمینه درمان بیماریهای تیروئید با کمک روشهای کمتر تهاجمی
اولین پزشک ایرانی که موفق به درمان توه های تیروئیدی به روش آر اف در ایران شدند.
