کم‌کاری تیروئید و اضطراب: چه ارتباطی با هم دارند؟

مشکلات مربوط به سطح هورمون‌ها می‌توانند علائمی شبیه به حمله قلبی یا حمله پانیک ایجاد کنند.

وقتی غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نکند، ممکن است دچار تنگی نفس، تپش قلب و دیگر علائمی شوید که معمولاً با اضطراب مرتبط هستند.

این اتفاق بیشتر در پرکاری تیروئید (زمانی که تیروئید بیش از حد هورمون تولید می‌کند) رخ می‌دهد، زیرا مقدار زیاد این هورمون باعث افزایش سرعت متابولیسم بدن می‌شود. اما جالب است بدانید که کم‌کاری تیروئید (کاهش تولید هورمون تیروئید) نیز می‌تواند باعث ایجاد اضطراب شود. در یک مطالعه، مشخص شد که ۶۳٪ از ۱۰۰ فرد مبتلا به کم‌کاری تیروئید، اضطراب را تجربه کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: تأثیر هورمون تیروئید بر سوخت‌وساز بدن چقدر است؟

کم‌کاری تیروئید چیست؟

کم‌کاری تیروئید یک مشکل قابل درمان است که زمانی اتفاق می‌افتد که بدن به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند؛ هورمونی که برای تنظیم متابولیسم و بسیاری از عملکردهای بدن ضروری است.

شایع‌ترین نوع کم‌کاری تیروئید در آمریکا بیماری هاشیموتو (یا تیروئیدیت هاشیموتو) است. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به تیروئید حمله می‌کند و ممکن است باعث کاهش تولید هورمون تیروئید شود. گاهی این بیماری به شکل نامنظم، مقدار زیادی هورمون تیروئید آزاد می‌کند که می‌تواند باعث پرکاری تیروئید شود، اما معمولاً منجر به کم‌کاری تیروئید می‌شود.

عوامل دیگری هم می‌توانند باعث کم‌کاری تیروئید شوند، از جمله:

• جراحی‌های قبلی روی تیروئید
• مصرف برخی داروها
• عوامل ژنتیکی
• بیماری‌های خودایمنی

چرا کم‌کاری تیروئید باعث اضطراب می‌شود؟

محققان هنوز دقیقاً نمی‌دانند که چرا کم‌کاری تیروئید ممکن است باعث اضطراب شود، اما چند نظریه دارند. یکی از احتمالات این است که هورمون تیروئید در تولید و تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین که بر خلق‌وخو و احساس شادی تأثیر می‌گذارد، نقش دارد. کاهش سطح هورمون تیروئید می‌تواند باعث اختلال در تولید این مواد شیمیایی و در نتیجه، تغییر در خلق‌وخو شود.

از طرفی، کم‌کاری تیروئید ممکن است به طور غیرمستقیم باعث اضطراب شود، چون می‌تواند مشکلات دیگری مانند خستگی شدید، درد مفاصل و درد عضلانی ایجاد کند. در چنین شرایطی، فرد ممکن است به خاطر این علائم احساس ناراحتی و نگرانی کند، نه لزوماً به دلیل خود بیماری.

همچنین، وقتی فرد مضطرب باشد، ممکن است پیروی از برنامه درمانی و مصرف داروهای تجویزی برای کنترل کم‌کاری تیروئید برایش سخت‌تر شود. این موضوع می‌تواند یک چرخه معیوب ایجاد کند؛ یعنی اضطراب باعث بدتر شدن کم‌کاری تیروئید می‌شود و این مشکل هم به نوبه خود، اضطراب بیشتری ایجاد می‌کند.

بیشتر بخوانید: مقابله با علائم بیماری تیروئید

علائم کم‌کاری تیروئید

علاوه بر اضطراب، کم‌کاری تیروئید می‌تواند علائم دیگری نیز داشته باشد، از جمله:

• یبوست یا مدفوع سفت
• احساس سرما (حتی زمانی که هوا زیاد سرد نیست)
• خستگی مداوم و بی‌حالی
• اختلال در قاعدگی (پریودهای نامنظم یا شدیدتر از حد معمول)
• درد مفاصل یا عضلات
• رنگ‌پریدگی
• احساس غم و افسردگی
• ضعف بدنی
• افزایش وزن بی‌دلیل
• تورم در صورت، دست‌ها و پاها
• کاهش سرعت ضربان قلب

بیشتر بخوانید: ۱۰ علامت مشکلات تیروئید در مردان

درمان کم‌کاری و پرکاری تیروئید

اغلب افرادی که به مشکلات تیروئیدی مبتلا هستند، پس از دریافت درمان مناسب، علائمشان (از جمله اضطراب) بهبود پیدا می‌کند. درمان‌ها بسته به نوع مشکل متفاوت هستند و ممکن است شامل دارو، ید رادیواکتیو یا در مواردی، جراحی باشد.

درمان کم‌کاری تیروئید

برای کم‌کاری تیروئید، رایج‌ترین روش درمانی هورمون‌درمانی جایگزین است. داروی Synthroid) لووتیروکسین) معمول‌ترین دارویی است که برای این منظور تجویز می‌شود. این دارو، نسخه مصنوعی از هورمون T4 تیروئید است و می‌تواند به‌طور مادام‌العمر برای تنظیم عملکرد تیروئید مورد استفاده قرار گیرد.

نکته: برخی از افراد ممکن است پس از شروع مصرف دارو، دچار اضطراب شوند یا اضطرابشان بیشتر شود. اگر احساس کردید که دچار ضربان قلب بالا، کاهش سریع وزن، بی‌قراری یا تعریق غیرعادی شده‌اید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

درمان پرکاری تیروئید

برای پرکاری تیروئید، داروهایی مانند Tapazole)متی‌مازول) و Propylthiouracil (PTU) تجویز می‌شوند که میزان دسترسی تیروئید به ید را محدود می‌کنند. در برخی موارد، پزشک ممکن است ید رادیواکتیو را برای از کار انداختن تیروئید یا حتی جراحی برای برداشتن تیروئید توصیه کند.

همچنین، معمولاً برای کاهش علائم تپش قلب و اضطراب ناشی از پرکاری تیروئید، داروهای کاهش‌دهنده فشار خون (بتا بلاکرها) مانند ایندرال (پروپرانولول) و تنورمین (آتنولول) تجویز می‌شوند. این داروها مستقیماً پرکاری تیروئید را درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند علائمی مثل ضربان قلب سریع و تپش قلب را کاهش دهند.

نکته: اگر به مشکلات جدی قلبی مانند نارسایی قلبی یا موارد شدید پرکاری تیروئید مبتلا باشید، ممکن است به درمان‌های اضافی نیاز داشته باشید. به عنوان مثال، در صورت تشخیص سرطان تیروئید، ممکن است جراحی، پرتو درمانی، شیمی‌درمانی یا ترکیبی از این روش‌ها لازم باشد.

بیشتر بخوانید: نامه‌ای به خانواده و دوستان بیماران تیروئیدی

اضطراب و روش‌های درمان آن

علاوه بر درمان مشکلات تیروئیدی، راه‌های دیگری هم برای کاهش اضطراب وجود دارد که به‌طور مستقیم با تیروئید مرتبط نیستند. برخی از این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

🔹 درمان شناختی-رفتاری:  (CBT)این روش یک نوع روان‌درمانی است که در آن، فرد با کمک یک متخصص روان‌شناس، الگوهای فکری و رفتاری خود را تغییر می‌دهد تا اضطراب کاهش یابد.

🔹 مدیریت استرس: روش‌هایی مانند ورزش منظم، تمرینات ذهن‌آگاهی (مایندفولنس) و مدیتیشن می‌توانند تأثیر مثبتی بر کاهش اضطراب داشته باشند.

🔹 دارودرمانی: گروهی از داروها به نام مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) معمولاً برای درمان اضطراب تجویز می‌شوند. با این حال، برخی از این داروها مانند فلوکستین و آمی‌تریپتیلین ممکن است با داروهای کم‌کاری تیروئید تداخل داشته باشند یا روی تولید هورمون تیروئید تأثیر بگذارند. بنابراین، اگر دچار کم‌کاری تیروئید هستید، قبل از مصرف هر داروی ضداضطراب، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: ۱۵ راه برای سالم نگه داشتن تیروئید

جمع‌بندی

اگرچه اضطراب بیشتر به پرکاری تیروئید مربوط می‌شود، اما می‌تواند یکی از علائم کم‌کاری تیروئید هم باشد. این اضطراب ممکن است به دلیل خود بیماری تیروئیدی یا ناشی از علائم جانبی آن، مانند خستگی و درد مفاصل باشد.

خبر خوب این است که بیشتر افراد بعد از شروع مصرف داروهای مناسب، شاهد بهبود علائم خود از جمله اضطراب خواهند بود.

بیشتر بخوانید: ارتباط بین سلامت تیروئید و کمبود زینک یا روی