سرطان فولیکولار چیست؟ علائم و نشانه‌های سرطان تیروئید فولیکولی

سرطان تیروئید فولیکولی نوعی سرطان تیروئید است که از سلول‌های فولیکولی غده تیروئید منشا می‌گیرد. سرطان فولیکولی بر سلول‌هایی که هورمون یا آنتی‌بادی در بدن تولید می‌کنند تأثیر می‌گذارد. غده تیروئید اندامی‌پروانه‌ای شکل است که در قاعده گردن قرار دارد. هورمون‌هایی تولید می‌کند که متابولیسم، رشد و نمو بدن را تنظیم می‌کند. سلول‌های فولیکولی مسئول ساخت و ذخیره هورمون‌های تیروئید هستند. هنگامی که این سلول‌ها به طور غیر طبیعی رشد می‌کنند و تومور ایجاد می‌کنند، سرطان فولیکولی تیروئید نامیده می‌شود.

سرطان فولیکولی نوعی لنفوم غیر هوچکین است، سرطانی که گلبول‌های سفید خون به نام لنفوسیت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. لنفوسیت‌ها به بدن شما کمک می‌کنند تا با عفونت‌ها و بیماری‌ها مبارزه کند. سرطان فولیکولی شایع ترین لنفوم با رشد آهسته است، به این معنی که به تدریج در طول زمان ایجاد می‌شود.

سرطان فولیکولی زمانی اتفاق می‌افتد که برخی از لنفوسیت‌ها به نام سلول‌های B غیرطبیعی می‌شوند و شروع به رشد غیرقابل کنترل می‌کنند. این سلول‌های B غیرطبیعی خوشه‌ها یا فولیکول‌ها را در غدد لنفاوی تشکیل می‌دهند که غدد کوچکی هستند که مواد مضر بدن را فیلتر می‌کنند. سرطان فولیکول همچنین می‌تواند سایر اندام‌ها مانند مغز استخوان، طحال، کبد و معده را تحت تاثیر قرار دهد.

سرطان فولیکولی ناشی از یک جهش ژنتیکی است که در سلول‌های B رخ می‌دهد. این جهش شامل دو ژن به نام‌های Bcl-2 و IgH است که مکان‌های کروموزوم‌های ۸ و ۱۴ را با هم عوض می‌کنند. این بازآرایی غیرطبیعی که جابه‌جایی نامیده می‌شود، سلول‌های B را در برابر مرگ مقاوم و مستعد تقسیم می‌کند. سرطان فولیکولی همچنین به حمایت سایر سلول‌های ایمنی مانند سلول‌های T و ماکروفاژها بستگی دارد که به زنده ماندن و رشد آن کمک می‌کنند.

علائم و نشانه‌های سرطان تیروئید فولیکولی

سرطان تیروئید فولیکولی دومین نوع شایع سرطان تیروئید است که حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از کل موارد را به خود اختصاص می‌دهد. احتمال ابتلا به این بیماری در زنان مسن بیشتر از مردان است و در افرادی که مصرف ید کمی دارند شایع‌تر است. ید یک ماده مغذی ضروری برای عملکرد صحیح غده تیروئید است.

علائم و نشانه‌های سرطان تیروئید فولیکولی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• توده یا تورم بدون درد در گردن
• مشکل در بلع یا تنفس
• گرفتگی صدا یا تغییر صدا
• احساس ناراحتی یا درد در گردن
• کاهش یا افزایش وزن غیر قابل توضیح
• خستگی یا ضعف

سرطان فولیکولی اغلب در مراحل اولیه هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. بسیاری از افراد زمانی که چکاپ‌های معمولی برای سایر بیماری‌ها انجام می‌دهند یا متوجه تورم غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل یا کشاله ران خود می‌شوند، به سرطان فولیکول مبتلا می‌شوند. سایر علائم سرطان فولیکولی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تب
• تعریق شبانه
• کاهش وزن
• درد یا تورم شکم
• خستگی

در نظر داشته باشید که بسیاری از افراد مبتلا به سرطان تیروئید فولیکولی تا زمانی که بیماری پیشرفت نکرده یا به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند، علائم قابل توجهی ندارند. بنابراین، انجام معاینات و غربالگری‌های منظم برای مشکلات تیروئید بسیار مهم است، به خصوص اگر سابقه خانوادگی سرطان تیروئید یا سایر عوامل خطر را دارید.

برای تشخیص سرطان فولیکولی، پزشکان ممکن است معاینه فیزیکی، آزمایش خون، آزمایش‌های تصویربرداری (مانند سی تی اسکن یا اسکن PET) و بیوپسی از غدد لنفاوی و مغز استخوان را انجام دهند. بیوپسی روشی است که در آن نمونه کوچکی از بافت از تومور گرفته می‌شود و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. این می‌تواند نوع و مرحله سرطان را تایید کند. این آزمایش‌ها به تعیین مرحله و بار تومور بیماری کمک می‌کنند، که نشان می‌دهد چقدر گسترده و تهاجمی است.

مراحل سرطان فولیکولی

سرطان فولیکولی به چهار مرحله طبقه بندی می‌شود:

• مرحله I: سرطان به یک غدد لنفاوی یا یک عضو خارج از غدد لنفاوی محدود می‌شود.
• مرحله دوم: سرطان دو یا چند غدد لنفاوی را در یک سمت دیافراگم (عضله ای که قفسه سینه و شکم را جدا می‌کند) یا یک گره لنفاوی و یک عضو در همان سمت دیافراگم را درگیر می‌کند.
• مرحله III: سرطان غدد لنفاوی دو طرف دیافراگم را درگیر می‌کند.
• مرحله چهارم: سرطان به اندام‌های متعدد فراتر از غدد لنفاوی گسترش یافته است.

بار تومور به تعداد غدد لنفاوی تحت تأثیر قرار گرفته، بزرگی و اندازه، نزدیکی تومور به سایر اندام‌ها و نحوه تاثیر آن‌ها بر شمارش خون اشاره دارد.

روش درمان سرطان فولیکولی

درمان سرطان فولیکولی به عوامل مختلفی از جمله مرحله، بار تومور، علائم، سن و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. برخی از افراد مبتلا به سرطان فولیکولی در صورت نداشتن علائم و بار کم تومور ممکن است نیازی به درمان فوری نداشته باشند. آن‌ها ممکن است تا زمانی که علائم پیشرفت بیماری را نشان دهند، توسط پزشکان خود تحت نظر دقیق قرار گیرند. این رویکرد انتظار مراقب یا نظارت فعال نامیده می‌شود. سایر افراد مبتلا به سرطان فولیکولی ممکن است فوراً یا زمانی که بیماری آنها پیشرفت کند نیاز به درمان داشته باشند. درمان سرطان فولیکولی تیروئید به عوامل متعددی مانند اندازه، محل و مرحله تومور، سن و سلامت کلی بیمار و ترجیحات و اهداف شخصی بیمار بستگی دارد. گزینه‌های اصلی درمان عبارتند از:

• جراحی: سرطان فولیکولی معمولاً با جراحی برای برداشتن بخشی یا تمام غده تیروئید بسته به اندازه و مرحله تومور درمان می‌شود. جراحی همچنین ممکن است شامل برداشتن برخی از غدد لنفاوی در صورت ابتلا به سرطان باشد. پس از جراحی، بیماران ممکن است نیاز به درمان جایگزینی هورمون تیروئید برای بازگرداندن عملکرد طبیعی تیروئید داشته باشند. جراحی معمولا اولین و موثرترین درمان برای سرطان فولیکولی تیروئید است. در برخی موارد، جراحی ممکن است برای از بین بردن تمام سلول‌های سرطانی کافی نباشد. در این شرایط، ممکن است نیاز به درمان‌های اضافی باشد.

• رادیو ید درمانی: این یک نوع پرتو درمانی است که از ید رادیواکتیو برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده تیروئید استفاده می‌کند. بیماران باید قرص یا مایعی حاوی ید رادیواکتیو مصرف کنند که توسط سلول‌های تیروئید جذب شده و آن‌ها را از بین می‌برد. ید درمانی معمولاً پس از جراحی انجام می‌شود، اما گاهی اوقات ممکن است به عنوان درمان اصلی سرطان فولیکولی استفاده شود. این روش می‌تواند به از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده پس از جراحی یا درمان بیماری‌های عود کننده یا متاستاتیک کمک کند.
• پرتودرمانی خارجی: این روش یک نوع پرتو درمانی است که از پرتوهای پر‌انرژی برای هدف قرار دادن و از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. پرتو‌های انرژی از یک دستگاه خارج از بدن تابانده شده و به ناحیه‌ای که سرطان در آن قرار دارد هدایت می‌شود. پرتودرمانی خارجی ممکن است برای سرطان فولیکولی که به سایر قسمت‌های بدن مانند استخوان‌ها یا ریه‌ها گسترش یافته است، استفاده شود. این درمان می‌تواند به عنوان یک جایگزین یا مکمل برای درمان ید رادیواکتیو، به ویژه برای موارد پیشرفته یا تهاجمی استفاده شود.
• شیمی‌درمانی: این یک نوع درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. ممکن است از طریق دهان، تزریق یا انفوزیون داده شود. شیمی‌درمانی می‌تواند به عنوان آخرین راه حل برای سرطان فولیکولی مواردی که به درمان‌های دیگر مانند درمان با ید رادیواکتیو پاسخ نمی‌دهد یا به سایر اندام‌ها گسترش یافته است استفاده شود.

• درمان هدفمند: این یک نوع درمان دارویی است که از موادی استفاده می‌کند که ویژگی‌های خاص سلول‌های سرطانی مانند ژن‌ها یا پروتئین‌ها را هدف قرار می‌دهد. درمان هدفمند ممکن است با مسدود کردن سیگنال‌هایی که به سلول‌ها می‌گویند تقسیم یا زنده بمانند، به توقف رشد یا گسترش سرطان فولیکولی کمک کند. درمان هدفمند ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان‌ها استفاده شود.
• هورمون درمانی تیروئید: این روش شامل مصرف قرص‌های هورمون تیروئید مصنوعی برای جایگزینی هورمون‌هایی است که دیگر توسط غده تیروئید تولید نمی‌شوند. این درمان می‌تواند به جلوگیری از کم‌کاری تیروئید (سطح پایین هورمون تیروئید) و سرکوب رشد سلول‌های سرطانی باقی مانده کمک کند.

هدف از درمان رسیدن به بهبودی است، به این معنی که هیچ مدرکی از بیماری پس از درمان وجود ندارد. با این حال، سرطان فولیکولی اغلب پس از بهبودی عود می‌کند. سرطان فولیکولی عودکننده ممکن است با داروهای مختلف یا پیوند سلول‌های بنیادی درمان شود. گاهی اوقات، سرطان فولیکولی ممکن است به نوع تهاجمی‌تری از لنفوم، به نام لنفوم سلول B منتشر (DLBCL) تبدیل شود. سرطان فولیکولی تبدیل شده، به درمان فشرده‌تری نسبت به سرطان فولیکولی نیاز دارد.

پیش آگهی سرطان فولیکولی

پیش آگهی سرطان فولیکولی تیروئید به عوامل مختلفی از جمله مرحله و درجه تومور، پاسخ به درمان و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. به طور کلی، سرطان فولیکولی تیروئید پیش آگهی خوبی دارد و نرخ بقای پنج ساله در حدود ۹۰٪ است. به خصوص اگر به موقع تشخیص داده شود و درمان شود. اکثر بیماران مبتلا به سرطان فولیکول شانس بالایی برای بقا و درمان دارند. با این حال، برخی از موارد ممکن است عود کند یا به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند که نیاز به نظارت و مراقبت‌های مادام‌العمر دارد. پیش آگهی سرطان فولیکولی به طور کلی خوب است، با این حال، برخی از عوامل ممکن است بر نتیجه تاثیر بگذارد، مانند:

• وسعت گسترش سرطان
• پاسخ به درمان
• عود یا تداوم سرطان

سرطان فولیکولی برای نظارت بر عملکرد تیروئید، سطح هورمون‌ها و علائم احتمالی عود نیاز به مراقبت‌های پیگیری منظم دارد. بیماران ممکن است نیاز به آزمایش خون، آزمایش تصویربرداری، معاینه فیزیکی و بیوپسی در فواصل منظم داشته باشند. بیماران همچنین باید هر گونه علائم جدید یا غیرعادی را به ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی خود گزارش دهند.

جمع‌بندی نهایی

سرطان فولیکولار یک بیماری جدی و مزمن است که می‌تواند بر سلامت جسمی و روحی و کیفیت زندگی شما تاثیر بگذارد. افراد مبتلا به سرطان فولیکول ممکن است اضطراب، افسردگی، استرس و عدم اطمینان در مورد آینده خود را تجربه کنند. کمک گرفتن از خانواده، دوستان، ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و گروه‌های حمایتی برای مقابله با چالش‌های زندگی با سرطان فولیکولار مهم است. با تشخیص، درمان و مراقبت مناسب، می‌توانید بر این چالش غلبه کنید و زندگی سالم و رضایت بخشی داشته باشید. اگر سوال یا نگرانی در مورد سرطان تیروئید فولیکولی دارید، باید برای اطلاعات بیشتر و راهنمایی با پزشک خود مشورت کنید.