چرا کلسترول خون خطرناک است؟
احتمالاً پزشک در مورد کلسترول خونی که در خون شما در گردش است، هشدار داده است. مقدار زیاد کلسترول نادرست می‌تواند شریان‌ها را مسدود کرده و شما را در معرض خطر بیماریهای قلبی قرار دهد.
سریع پیدا کنید
سطوح بالای کلسترول می‌تواند ناشی از رژیم غذایی باشد، به خصوص اگر غذای حاوی چربی‌های اشباع شده مانند گوشت قرمز و کره مصرف کنید. با این حال، گاهی اوقات غده تیروئید شما ممکن است مقصر باشد و هورمون تیروئید می‌تواند سطح کلسترول را بالا یا پایین کند.
در این مقاله می‌خواهیم نگاهی به تاثیر تیروئید بر کلسترول بیاندازیم.
غده تیروئید چیست؟
تیروئید غده‌ای پروانه‌ای شکل در گردن است و سبب تولید هورمون‌هایی می‌شود که متابولیسم را کنترل می‌کند؛ در واقع متابولیسم فرآیندی است که بدن برای تبدیل غذا و اکسیژن به انرژی از آن استفاده می‌کند و هورمون‌های تیروئید به قلب، مغز و سایر اندام‌ها کمک می‌کنند تا به طور طبیعی کار کنند.
غده هیپوفیز در پایه مغز قرار دارد و فعالیت‌های تیروئید را هدایت می‌کند. وقتی هیپوفیز شما احساس کند که هورمون تیروئید شما کم است، هورمون محرک تیروئید (TSH) ترشح می‌کند. TSH غده تیروئید را برای ترشح هورمون‌های بیشتری هدایت می‌کند.
اطلاعاتی در رابطه با کلسترول
کلسترول در هر یک از سلول‌های بدن شما وجود دارد و بدن شما از آن برای تولید هورمون‌ها و موادی استفاده می‌کند که به هضم غذا کمک کند.
کلسترول در دو نوع مختلف و بسته به نام لیپوپروتئین‌ها در جریان خون حرکت می‌کند:
- کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) برای قلب شما مفید است؛ به حذف کلسترول از بدن شما کمک کرده و از بیماری قلبی محافظت می‌کند.
- کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) برای قلب شما مضر است؛ اگر سطح کلسترول LDL بیش از حد بالا باشد، کلسترول می‌تواند شریان‌ها را مسدود کرده و به بیماری قلبی، حملات قلبی و سکته مغزی کمک کند.
تیروئید کم کار یا پرکار
تیروئید گاهی اوقات می‌تواند هورمون‌های بسیار کم یا بیش از حد تولید کند.
شرایطی که در آن تیروئید شما کم کار است، کم کاری تیروئید نامیده می‌شود. وقتی تیروئید کم کار باشد، بدن شما به سمت کندی پیش می‌رود و شما احساس خستگی، تنبلی و سردی می‌کنید
در صورت داشتن شرایط زیر ممکن است تیروئید کم کار شود:
- تیروئیدیت هاشیموتو، یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن به غده تیروئید حمله کرده و آن را از بین می‌برد.
- التهاب تیروئید (تیروئیدیت)
عوامل دیگری که می‌تواند منجر به کم کاری تیروئید شود عبارتند از:
- حذف تمام یا بخشی از تیروئید پرکار
- تشعشع برای سرطان یا تیروئید پرکار
- برخی داروها مانند لیتیوم، اینترفرون آلفا و اینترلوکین ۲
- آسیب به غده هیپوفیز در اثر تومور، تابش یا جراحی
پرکاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که تیروئید پرکار دارید؛ هنگامی که تیروئید بیش از حد فعال است، فعالیت بدن شما سرعت پیدا می‌کند، ضربان قلب شما افزایش می‌یابد و احساس عصبانیت و تنش می‌کنید.
اگر موارد زیر را دارید ممکن است به پرکاری تیروئید مبتلا شوید:
- بیماری گریوز، یک اختلال سیستم ایمنی که در خانواده‌ها دیده می‌شود.
- گواتر ندولار سمی که شامل توده یا گره‌هایی در تیروئید می‌شود.
- التهاب تیروئید (تیروئیدیت)
تیروئید چگونه باعث مشکلات کلسترول می‌شود؟
بدن شما برای ساخت کلسترول و خلاص شدن از شر کلسترولی که به آن نیاز ندارد به هورمون‌های تیروئیدی نیاز دارد. وقتی سطح هورمون تیروئید پایین است (کم کاری تیروئید)، بدن شما مثل همیشه به طور موثر کلسترول LDL را تجزیه و حذف نمی‌کند. سپس کلسترول LDL می‌تواند در خون شما جمع شود.
برای افزایش کلسترول، سطح هورمون تیروئید نباید خیلی پایین باشد؛ حتی افرادی که سطح تیروئیدشان کمی پایین است و درواقع کم کاری تیروئید تحت بالینی نامیده می‌شود، می‌توانند کلسترول LDL بالاتر از حد طبیعی داشته باشند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ نشان داد که سطوح بالای TSH به تنهایی می‌تواند مستقیماً سطح کلسترول را افزایش دهد، حتی اگر سطح هورمون تیروئید پایین نباشد.
پرکاری تیروئید اثر معکوس بر کلسترول دارد و باعث می‌شود سطح کلسترول به سطوح پایین غیر طبیعی کاهش یابد.
علائم آن چیست؟
در صورت مشاهده علائم زیر ممکن است غده تیروئید کم کاری داشته باشید:
- افزایش وزن
- ضربان قلب آهسته
- افزایش حساسیت به سرما
- درد و ضعف عضلانی
- پوست خشک
- یبوست
- مشکل در یادآوری یا تمرکز
تیروئید پرکار تقریباً علائمی کاملاً متضاد دارد:
- کاهش وزن
- ضربان قلب سریع
- افزایش حساسیت به گرما
- افزایش اشتها
- عصبی بودن
- تکان دادن
- اجابت مزاج مکرر
- مشکل خواب
آزمایش تیروئید و کلسترول
اگر علائم تیروئید دارید و سطح کلسترول شما بالا یا پایین است، به پزشک خود مراجعه کنید. برای اندازه گیری سطح TSH و سطح هورمون تیروئیدی به نام تیروکسین، آزمایش خون دریافت خواهید کرد؛ این آزمایشات به پزشک کمک می‌کند تا متوجه شود تیروئید شما پرکار است یا کم کار.
مصرف داروی جایگزین هورمون تیروئید لووتیروکسین (Levothroid, Synthroid) برای درمان تیروئید کم کار می‌تواند به کاهش سطح کلسترول شما کمک کند.
وقتی سطح هورمون تیروئید شما اندکی پایین است، ممکن است نیازی به جایگزینی هورمون تیروئید نداشته باشید؛ درعوض، ممکن است پزشک شما داروی استاتین یا سایر داروهای کاهش دهنده کلسترول تجویز کند.
برای تیروئید پرکار، پزشک به شما ید رادیواکتیو برای کوچک کردن غده یا داروهایی برای کاهش تولید هورمون تیروئید می‌دهد؛ تعداد کمی از افرادی که نمی‌توانند داروهای ضد تیروئید مصرف کنند ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن بیشتر غده تیروئید داشته باشند.
دکتر حجت ابراهیمی نیک
فلوشیپ فوق تخصصی رادیولوژی مداخله ای، متخصص رادیولوژی
عضو هیئت مدیره موسسه سونوگرافی تیراد
طی دوره های آموزشی در کشورهای چین، کره جنوبی، آلمان و ایتالیا در زمینه درمان بیماریهای تیروئید با کمک روشهای کمتر تهاجمی
اولین پزشک ایرانی که موفق به درمان توه های تیروئیدی به روش آر اف در ایران شدند.
۳ دیدگاه. دیدگاه تازه ای بنویسید
من پرکار بودم ده سال پیش ید گرفتم کم کارشدم الان چیزی به اسم غده تو بدن ندارم روزی ۲عددلوتیروکسین مصرف میکنم راحت هستم تو پر کاری اذیت میشدم
سلام. من حدودا یسالی متوجه شدم تیروئید دارم دکترم گفت نرماله یچیزی به اسم ندول سرد مشاهده شده عکس هسته ای گرفتم. الان باید برم برا نمونه گیری.خیلی نگرانم میشه راهنمایم کنین ممنون
سلام؛می تونید به مرکز ما برای نمونه برداری و مشاوره حضوری مراجعه کنید.