اثرات کلسترول بالا بر بدن
کلسترول یک ماده مومی شکل است که در خون و سلولهای بدن یافت میشود؛ کبد بیشترین تولید کنندهی کلسترول و مابقی از غذاهایی که میخوریم ساخته میشود. درواقع کلسترول در خون به صورت بستههایی به نام لیپوپروتئینها حرکت میکنند.
سریع پیدا کنید
کلسترول به دو صورت وجود دارد:
لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) نوع «بد» و ناسالم کلسترول است. کلسترول LDL میتواند در شریانهای شما رسوب کرده و رسوبات مومی و چرب به نام پلاک را تشکیل دهد.
لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) نوع “خوب” و سالم کلسترول است. کلسترول اضافی را از شریانها به کبد منتقل کرده و سپس آن را از بدن شما خارج میکند.
در واقع کلسترول به خودی خود بد نیست و بدن برای ساخت هورمونها، ویتامین D و مایعات گوارشی به مقداری کلسترول نیاز دارد و همچنین به عملکرد صحیح اندامهای شما کمک میکند.
با این حال، داشتن کلسترول LDL بیش از حد میتواند یک مشکل باشد؛ کلسترول LDL بالا در طول زمان میتواند به شریانها آسیب برساند و خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته را افزایش دهد.
چک کردن کلسترول در چکاپهای منظم با پزشک و کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی با رژیم غذایی، ورزش، تغییر شیوه زندگی و دارو میتواند به کاهش عوارض مرتبط با بیماری قلبی و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
سیستم قلبی عروقی و گردش خون
هنگامی که کلسترول LDL بیش از حد در بدن تولید شود، میتواند در شریانها رسوب کرده، آنها را مسدود کند و انعطاف پذیری آنها را کاهش دهد؛ درواقع خون به راحتی از طریق شریانها جریان نمییابد، بنابراین قلب باید سختتر کار کند تا خون را از طریق آنها پمپاژ کند، با گذشت زمان و با ایجاد پلاک در شریانها، فرد به بیماری قلبی مبتلا میشود.
تجمع پلاک در عروق کرونر میتواند حرکت جریان خون غنی از اکسیژن به عضله قلب را مختل کند و ممکن است باعث ایجاد دردی در قفسه سینه به نام آنژین شود؛ آنژین یک حمله قلبی نیست، اما یک اختلال موقت در جریان خون است که هشدار میدهد شما در معرض خطر حمله قلبی هستید.
یک تکه پلاک در نهایت میتواند شکسته شده و لخته ایجاد کند یا ممکن است شریانها همچنان باریک شوند که میتواند به طور کامل مسیر جریان خون را به قلب شما مسدود کند و منجر به حمله قلبی شود. اگر این فرآیند در داخل مغز یا شریانهایی که به سمت مغز میروند رخ دهد، میتواند منجر به سکته شود.
پلاکها همچنین میتوانند شریانهایی که خون را به دستگاه روده و به سمت پاها می رسانند، مسدود کنند؛ این بیماری شریان محیطی (PAD) نامیده میشود.
سیستم غدد درون ریز
غدد تولید کننده هورمون بدن، از کلسترول برای تولید هورمونهایی مانند استروژن، تستوسترون و کورتیزول استفاده میکنند.
هورمونها همچنین میتوانند بر سطح کلسترول بدن تأثیر بگذارند؛ تحقیقات نشان داده است که با افزایش سطح استروژن در طول چرخه قاعدگی زنان، سطح کلسترول HDL بالا میرود و سطح کلسترول LDL کاهش مییابد به همین دلیل ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی در زنان، پس از یائسگی و زمانی که سطح استروژن کاهش مییابد، افزایش پیدا کند.
کاهش تولید هورمون تیروئید (کم کاری تیروئید) منجر به افزایش کلسترول تام و LDL میشود اما هورمون تیروئید اضافی (پرکاری تیروئید) اثر معکوس دارد.
درمان محرومیت از آندروژن، که سطوح هورمونهای مردانه را برای توقف رشد سرطان پروستات کاهش میدهد، میتواند سطح کلسترول LDL را افزایش دهد؛ همچنین کمبود هورمون رشد میتواند سطح کلسترول LDL را نیز افزایش دهد.
سیستم عصبی
کلسترول بخش ضروری در مغز انسان است؛ در واقع مغز حاوی ۲۵% از کلسترول کل بدن است، این چربی برای رشد و محافظت از سلولهای عصبی ضروری است و مغز را قادر میسازد تا با بقیه بدن ارتباط برقرار کند.
درحالیکه برای عملکرد مطلوب مغز به کلسترول نیاز دارید، اما مقدار زیاد آن میتواند مضر باشد. کلسترول اضافی در شریانها میتواند منجر به سکته مغزی شود. ” اختلال در جریان خون که میتواند به بخشهایی از مغز آسیب برساند و منجر به از دست دادن حافظه، حرکت، مشکل در بلع، گفتار و سایر عملکردها شود.”
کلسترول خون بالا به خودی خود در از دست دادن حافظه و عملکرد ذهنی نیز نقش دارد؛ داشتن کلسترول خون بالا ممکن است روند تشکیل پلاکهای بتا آمیلوئید را تسریع بخشد. “رسوبات پروتئین چسبندهای که به مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر آسیب میرساند.”
دستگاه گوارش
در سیستم گوارش، کلسترول برای تولید صفرا ضروری است “مادهای که به بدن کمک میکند غذاها را تجزیه کرده و مواد مغذی را در روده جذب کند.” اما اگر کلسترول بیش از حد در صفرا وجود داشته باشد، این کلسترولهای اضافی به کریستال و سپس سنگهای سخت در کیسه صفرا تبدیل میشود؛ سنگ کیسه صفرا میتواند بسیار دردناک باشد.
نظارت بر سطح کلسترول با آزمایشهای خون توصیه شده و کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی به بهبود کیفیت کلی زندگی شما کمک میکند.
دکتر حجت ابراهیمی نیک
فلوشیپ فوق تخصصی رادیولوژی مداخله ای، متخصص رادیولوژی
عضو هیئت مدیره موسسه سونوگرافی تیراد
طی دوره های آموزشی در کشورهای چین، کره جنوبی، آلمان و ایتالیا در زمینه درمان بیماریهای تیروئید با کمک روشهای کمتر تهاجمی
اولین پزشک ایرانی که موفق به درمان توه های تیروئیدی به روش آر اف در ایران شدند.
