اگر به تازگی بچه دار شده‌اید و احساس خستگی، اختلال در خواب، مبارزه با وزن، ریزش مو و گذراندن دوره‌های افسردگی یا اضطراب دارید، باید بدانید که این از عوارض معمول زایمان است. دوره بعد از زایمان یکی از تغییرات هورمونی قابل توجه برای بانوان است. با این حال، در این بازه زمانی، احتمال بیشتری وجود دارد که علائم و نشانه‌های یک بیماری تیروئید به نام تیروئیدیت پس از زایمان را نشان دهید. این مشکل نوعی تیروئیدیت – التهاب غده تیروئید – است که پس از زایمان یا سقط جنین اتفاق می‌افتد.
سریع پیدا کنید
خطر تیروئیدیت پس از زایمان، چند درصد زنان را تهدید می‌کند؟
کارشناسان تخمین می‌زنند که ۷ درصد از زنان پس از بارداری دچار این مشکل می‌شوند.
- اگر دیابت نوع ۱ دارید، باید بدانید که ۲۵ درصد از زنان مبتلا به دیابت نوع ۱ با این نوع تیروئیدیت تشخیص داده می‌شوند.
- اگر آنتی بادی‌های آنتی تیروئید پراکسیداز (TPO) بالا دارید که نشان‌دهنده بیماری هاشیموتو است، باید بدانید که تا ۵۰ درصد از زنان با آنتی بادی‌های TPO بالا – حتی با سطح طبیعی هورمون محرک تیروئید (TSH) – به تیروئیدیت پس از زایمان مبتلا می‌شوند.
- اگر سابقه شخصی یا خانوادگی مشکلات تیروئید دارید، احتمال ابتلا به تیروئیدیت پس از زایمان برای شما وجود دارد.
- اگر پس از بارداری‌های قبلی دچار تیروئیدیت شده‌اید، احتمال ابتلای مجدد برای شما وجود دارد.
علائم و نشانه‌های این نوع تیروئیدیت چیست؟
برخی از شایع‌ترین علائم عبارتند از:
- کاهش حجم شیر در زنان شیرده
- ناتوانی در شیردهی
- ریزش مو
- خستگی
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)، همراه با تورم و ناراحتی گردن
- افسردگی
- اضطراب
- اختلالات خواب
- افزایش یا کاهش وزن سریع
- ناتوانی در کاهش وزن
در برخی موارد، افسردگی خفیف پس از زایمان ممکن است یکی از علائم تیروئیدیت پس از زایمان باشد.
همانطور که می‌بینید، چالش اصلی این است که برخی از علائم مشکل تیروئید پس از بارداری، در مادران دارای یک فرزند نیز شایع است. اگر اخیراً بچه دار شده‌اید و این علائم را تجربه کرده‌اید، ممکن است پزشک علائم شما را به عنوان علائم مرتبط با بارداری و زایمان تشخیص دهد. اگر این اتفاق افتاد، از پزشک بخواهید تا برای ارزیابی کامل عملکرد تیروئید، آزمایش‌های مربوطه را انجام دهید.
دورهٔ معمول تیروئیدیت پس از زایمان
به طور معمول، این نوع تیروئیدیت در ماه‌های اولیه پس از زایمان شروع می‌شود. معمولاً برخی از علائم کم کاری تیروئید را تجربه می‌کنید که می‌تواند شامل خستگی، افزایش وزن (یا مشکل در کاهش وزن)، یبوست، پف کردن دست‌ها، پاها و صورت، ریزش مو و افسردگی باشد.
با گذشت زمان، تیروئید شما شروع به چرخش به سمت نرمال می‌کند، و معمولا حدود شش ماه پس از تولد نوزاد، به سمت پرکاری خفیف یا پرکاری شدید، حرکت می‌کند. در آن مرحله، ممکن است متوجه افزایش ضربان قلب، تپش قلب، اضطراب، بی‌خوابی، اسهال و کاهش وزن شوید.
به دنبال دوره پرکاری تیروئید، عملکرد تیروئید شما معمولاً در عرض یک سال پس از تولد نوزاد، عادی می‌شود.
این نوع تیروئیدیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر علائم و نشانه‌های تیروئیدیت پس از زایمان را دارید، باید ارزیابی کامل تیروئید، از جمله آزمایش خون انجام دهید.
اگر پس از بارداری، پرکاری تیروئید برای شما تشخیص داده شد، مطمئن شوید که پزشک بدون ارزیابی و آزمایش بیشتر، بیماری گریوز را برای شما تشخیص نداده باشد. در حالی که پرکاری تیروئید می‌تواند یکی از علائم بیماری گریوز باشد، پس از بارداری نیز ممکن است به علت تیروئیدیت پس از زایمان باشد و نیازی به درمان دائمی نداشته باشد. زیرا ممکن است در طول بیماری خود به خود برطرف شود.
توجه: اگر به بیماری گریوز مبتلا هستید، احتمالاً علائم حادتری دارید، همچنین گواتر بزرگ، علائم مرتبط با چشم، و افزایش ایمونوگلوبولین‌های محرک تیروئید (TSI) که همگی نشان‌دهنده بیماری گریوز هستند. تشخیص قطعی بیماری گریوز را می‌توان با استفاده از تست جذب ید رادیواکتیو (RAI-U) انجام داد. اما اگر در دوران شیردهی هستید، این آزمایش انجام نمی‌شود.
درمان تیروئیدیت پس از زایمان
هنگامی که علائم شما خفیف است، و سطوح تیروئید مرزی است – همانطور که اغلب در این نوع تیروئیدیت اتفاق می‌افتد – ممکن است درمان خاصی دریافت نکنید. فرض بر این است که تیروئید شما با گذشت زمان عادی می‌شود و علائم شما معمولاً در عرض یک سال کاهش می‌یابد و در نهایت ناپدید می‌شوند.
اگر علائم شما شدیدتر باشد، پزشک معالجه را آغاز خواهد کرد.
درمان فاز کم کاری تیروئید، یک داروی جایگزین هورمون تیروئید مانند لووتیروکسین است. معمولاً به‌طور دوره‌ای مجدداً معاینه می‌شوید و پزشک احتمالاً با این فرض که تیروئید شما به عملکرد طبیعی خود باز می‌گردد، سعی می‌کند به مرور زمان دارو را قطع کند. داروهای ضد تیروئید معمولاً استفاده نمی‌شوند یا توصیه نمی‌شوند.
در دوره پرکاری تیروئید در تیروئیدیت پس از زایمان، معمولاً درمان با بتا بلوکرها مانند پروپرانولول یا آتنولول آغاز می‌شود. این داروها به تسکین برخی از علائم حاد پرکاری تیروئید کمک می‌کنند.
اگر تیروئیدیت پس از زایمان دارید، باید نظارت مکرر بر تیروئید خود داشته باشید، در بهترین حالت، هر دو ماه یک بار در سال پس از زایمان.
عوارض طولانی مدت تیروئیدیت پس از زایمان
اگر تیروئیدیت پس از زایمان داشته‌اید، به طور قابل توجهی در معرض خطر ابتلا به این عارضه مجدد پس از بارداری‌های بعدی هستید. به گفته محققان، ۷۰ درصد از زنانی که قبلا تیروئیدیت پس از زایمان داشته‌اند، در حاملگی‌های بعدی دوباره دچار آن می‌شوند. مطمئن شوید که پزشک شما از سابقه تیروئید گذشته شما آگاه است.
همچنین، مهم است بدانید که نیمی از بیماران مبتلا به تیروئیدیت پس از زایمان، به کم کاری تیروئید دائمی و یا گواتر مبتلا می‌شوند. این بدان معناست که شما در سال‌های پس از زایمان، بیشتز از دیگران در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های تیروئید هستید. مطمئن شوید که حداقل سالیانه معاینات و غربالگری تیروئید را، به طور منظم انجام می‌دهید و مراقب هرگونه علائم و نشانه‌های اختلال عملکرد تیروئید باشید.
دکتر حجت ابراهیمی نیک
فلوشیپ فوق تخصصی رادیولوژی مداخله ای، متخصص رادیولوژی
عضو هیئت مدیره موسسه سونوگرافی تیراد
طی دوره های آموزشی در کشورهای چین، کره جنوبی، آلمان و ایتالیا در زمینه درمان بیماری‌های تیروئید با کمک روشهای کمتر تهاجمی
اولین پزشک ایرانی که موفق به درمان توه های تیروئیدی به روش آر اف در ایران شدند.
