13 علت کاهش وزن بی دلیل

کاهش وزن بدون دلیل یا کاهش وزن بدون تلاش و رژیم می‌تواند دلیلی برای نگرانی یا ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد.

اگر مقدار قابل توجهی از وزن خود را در عرض ۶ تا ۱۲ ماه از دست دادید، ” بیش از ۵%” به پزشک مراجعه کنید؛ علاوه بر این، علائم دیگر را هم در نظر داشته باشید تا با پزشک خود صحبت کنید.

به یاد داشته باشید همه کاهش وزن ها جدی نیست و ممکن است پس از یک رویداد تغییر دهنده زندگی یا استرس زا رخ دهد. با این حال کاهش وزن ناخواسته ممکن است نشانه‌ی یکی از شرایط پزشکی زیر باشد.

1. از دست دادن عضلات

از دست دادن عضله یا تحلیل عضلانی می‌تواند منجر به کاهش وزن غیرمنتظره شود که علامت اصلی ضعف عضلانی است و حتی ممکن است یکی از اندام‌های شما کوچکتر از دیگری به نظر برسد.

بدن افراد از توده چربی و توده بدون چربی تشکیل شده است که شامل ماهیچه، استخوان و آب می‌شود؛اگر عضله را از دست بدهید، وزن شما کاهش می‌یابد.

اگر برای مدتی از عضلات استفاده نکنید به‌تدریج آن‌ها را از دست خواهید داد. این بیماری در افرادی که ورزش نمی‌کنند، پشت میز کار یا در بستر هستند، شایع می‌باشد. به طور کلی، ورزش و تغذیه مناسب از دست دادن عضلات را معکوس می‌کند.

سایر علل احتمالی از دست دادن عضله عبارتند از:

• صدمات، مانند شکستگی استخوان
• بالا رفتن سن
• سوختگی
• سکته
• آرتروز
• روماتیسم مفصلی
• پوکی استخوان
• اسکلروز چندگانه
• آسیب عصبی

2. تیروئید پرکار

تیروئید پرکار یا پرکاری تیروئید زمانی ایجاد می‌شود که غده تیروئید شما بیش از حد هورمون تیروئید تولید کند. این هورمون‌ها بسیاری از عملکردهای بدن از جمله متابولیسم را کنترل می‌کنند.

اگر تیروئید شما بیش از حد فعال باشد، حتی اگر اشتهای خوبی داشته باشید به سرعت کالری می‌سوزانید که نتیجه‌ی آن می‌تواند کاهش وزن ناخواسته باشد.

علائم دیگر عبارتند از:

• ضربان قلب سریع و نامنظم
• اضطراب
• خستگی
• عدم تحمل گرما
• مشکلات خواب
• لرزش دست
• پریودهای سبک در زنان

علل احتمالی پرکاری تیروئید عبارتند از:

• بیماری گریوز
• تیروئیدیت
• خوردن بیش از حد ید
• مصرف بیش از حد داروهای تیروئید

درمان پرکاری تیروئید بستگی به سن و شدت بیماری شما دارد؛ به طور کلی با داروهای ضد تیروئید، ید رادیواکتیو، بتابلوکرها یا جراحی درمان می‌شود.

 

3. آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خود ایمنی است که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به پوشش مفاصل حمله کند و منجر به التهاب شود؛ التهاب مزمن می‌تواند متابولیسم را تسریع کند و وزن کلی را کاهش دهد.

علائم RA شامل تورم و درد مفاصل است؛ معمولاً مفاصل یکسانی را در هر دو طرف بدن شما تحت تأثیر قرار می‌دهد، اگر مبتلا به آرتریت روماتوئید هستید، درصورتیکه یک ساعت یا بیشتر حرکت نکنید ممکن است مفاصل شما سفت شوند.

علت دقیق RA ناشناخته است اما ممکن است به این موارد مرتبط باشد:

• سن
• ژن ها
• تغییرات هورمونی
• سیگار کشیدن
• چاقی

درمان RA معمولاً با دارو شروع می‌شود؛ داروها شامل داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری، کورتیکواستروئیدها، داروهای بیولوژیک و مهارکننده های کیناز مرتبط با ژانوس هستند.

4. دیابت

یکی دیگر از دلایل کاهش وزن ناخواسته دیابت نوع ۱ است. اگر دیابت نوع ۱ دارید سیستم ایمنی بدن شما به سلول‌های پانکراس که انسولین می‌سازند حمله می‌کند؛ بدون انسولین بدن شما نمی‌تواند از گلوکز برای انرژی استفاده کند. این باعث افزایش گلوکز خون می‌شود.

کلیه های شما گلوکز استفاده نشده را از طریق ادرار دفع می‌کنند و همانطور که شکر از بدن شما خارج می‌شود، کالری نیز کاهش می‌یابد.

دیابت نوع ۱ همچنین باعث:

• تکرر ادرار
• کم آبی بدن
• خستگی
• تاری دید
• تشنگی بیش از حد
• گرسنگی بیش از حد

درمان دیابت نوع ۱ شامل انسولین، نظارت بر قند خون، اصلاح رژیم غذایی و ورزش است.

5. افسردگی

کاهش وزن ممکن است یکی از عوارض جانبی افسردگی باشد که به عنوان احساس غمگینی، از دست دادن یا پوچی برای حداقل دو هفته تعریف می‌شود؛ این احساسات در فعالیت‌های روزانه مانند رفتن به محل کار یا مدرسه اختلال ایجاد می‌کند.

افسردگی همان قسمت‌هایی از مغز که اشتها را کنترل می‌کند، تحت تاثیر قرار می‌دهد که می‌تواند منجر به کم اشتهایی و در نهایت کاهش وزن شود.

در برخی افراد، افسردگی ممکن است اشتها را افزایش دهد، علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. سایر علائم افسردگی عبارتند از:

• غم و اندوه مداوم
• از دست دادن علاقه به سرگرمی ها
• انرژی کم
• تمرکز ضعیف
• خیلی کم یا زیاد خوابیدن
• افکار مرگ یا خودکشی
• تحریک پذیری

برای درمان افسردگی از رفتار درمانی، روان درمانی و داروهای ضد افسردگی استفاده می‌شود.

6. بیماری التهابی روده

کاهش وزن غیرمنتظره ممکن است یکی از علائم بیماری التهابی روده (IBD) باشد، IBD اصطلاحی است که چندین اختلال التهابی مزمن دستگاه گوارش را دربرمی‌گیرد؛ دو نوع شایع این بیماری کرون و کولیت اولسراتیو هستند.

التهاب مزمن IBD بدن شما را در حالت کاتابولیک قرار می‌دهد، به این معنی که دائما انرژی مصرف می‌کند.

IBD همچنین گرلین، هورمون گرسنگی و لپتین، هورمون سیری را مختل می‌کند که این موضوع باعث کاهش اشتها و کاهش وزن می‌شود.

علائم اضافی عبارتند از:

• اسهال
• دل درد
• نفخ
• مدفوع خونی
• خستگی

این علائم توسط غذاهای خاص ایجاد می‌شود. اگر مبتلا به IBD هستید، ممکن است در خوردن غذا تردید داشته باشید. درمان IBD معمولاً شامل حمایت تغذیه‌ای، دارو و در برخی موارد جراحی است.

7. بیماری انسدادی مزمن ریه

بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) یک بیماری پیشرونده ریه است که شامل آمفیزم و برونشیت مزمن می‌باشد. بسیاری از افراد مبتلا به COPD هر دو را دارند.

آمفیزم به آرامی به کیسه‌های هوایی در ریه‌های شما آسیب رسانده و تنفس را سخت می‌کند. برونشیت مزمن باعث التهاب راه‌های هوایی می‌شود که هوا را به ریه‌های شما می‌رساند و باعث ایجاد مخاط، سرفه و مشکلات تنفسی می‌شود.

COPD اولیه خفیف است، برخی از افراد ممکن است علائمی را نشان ندهند اما مواردی که ممکن است ظاهر شوند عبارتند از:

• تنگی نفس
• خس خس سینه
• تنگی قفسه سینه
• سرفه خفیف، با یا بدون مخاط

در مراحل بعدی، COPD می‌تواند باعث کاهش وزن شود زیرا تنفس پر زحمت کالری زیادی می‌سوزاند. طبق کلینیک کلیولند، یک فرد مبتلا به COPD ممکن است ۱۰ برابر بیشتر از یک فرد بدون COPD کالری بیشتری برای تنفس نیاز داشته باشد. همچنین می‌تواند احساس ناراحتی در خوردن و تنفس همزمان داشته باشد.

علائم COPD شدید نیز عبارتند از:

• تورم پاها
• استقامت عضلانی کم
• خستگی

علت اصلی COPD سیگار کشیدن است. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض عوامل محرک مانند آلودگی هوا و گرد و غبار نیز می‌تواند منجر به COPD شود؛ درمان شامل داروهایی مانند گشادکننده‌های برونش و درمان‌های ریه مانند اکسیژن درمانی است.

8. اندوکاردیت

اندوکاردیت باعث التهاب پوشش داخلی قلب یا اندوکارد می‌شود و زمانی به‌وجود می‌آید که میکروب‌ها “معمولاً باکتری‌ها” وارد جریان خون شده و در قلب شما جمع می‌شوند.

اکثر افراد مبتلا به اندوکاردیت تب دارند و ممکن است با کم اشتهایی همراه باشد. همچنین افزایش دمای بدن باعث افزایش متابولیسم، سوزاندن چربی‌ها و کاهش وزن می‌شود.

علائم دیگر عبارتند از:

• سوفل قلب
• سرفه خونی یا بدون خون
• درد شکم
• درد قفسه سینه
• مشکل در تنفس
• عرق شبانه
• کمر درد
• سردرد
• لکه های قرمز یا بنفش روی پوست

اندوکاردیت در قلب‌های سالم نادر است. بیشتر احتمال دارد افرادی را که دریچه های قلب آسیب دیده، دریچه های مصنوعی قلب یا نقص مادرزادی قلب دارند، تحت تاثیر قرار دهد؛ درمان اندوکاردیت شامل آنتی بیوتیک و جراحی است.

9. سل

یکی دیگر از علل کاهش وزن غیرقابل توضیح، سل (TB) است، یک بیماری مسری که معمولاً ریه ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری توسط باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می‌شود. کاهش وزن و کاهش اشتها ازعلائم اصلی سل هستند اما دلایل آن به طور کامل شناخته نشده است.

سل از طریق هوا پخش می‌شود، شما می‌توانید سل بگیرید بدون اینکه بیمار شوید. اگر سیستم ایمنی شما بتواند با آن مبارزه کند، باکتری غیرفعال می‌شود که به این بیماری سل نهفته می‌گویند و با گذشت زمان، می‌تواند به سل فعال تبدیل شود.

علائم آن عبارتند از:

• سرفه بدی که ۳ هفته یا بیشتر طول بکشد.
• درد قفسه سینه
• سرفه خونی یا خلط
• خستگی
• عرق شبانه
• تب و لرز

برخی از افراد در معرض خطر ابتلا به سل فعال هستند که شامل افرادی با سیستم ایمنی ضعیف است، به ویژه کسانی که دارای شرایط زیر می‌باشند:

• وزن کم بدن
• اختلال مصرف مواد
• دیابت
• سیلیکوزیس
• سرطان خون
• بیماری هوچکین
• اچ‌آی‌وی
• پیوند عضو

سل معمولاً با یک دوره آنتی بیوتیک به مدت شش تا نه ماه درمان می‌شود.

10. سرطان

سرطان یک اصطلاح عمومی برای بیماری‌هایی است که باعث تقسیم و گسترش سریع سلول‌های غیرطبیعی می‌شود. طبق گفته انجمن سرطان آمریکا، یکی از اولین نشانه‌ها ممکن است کاهش وزن غیرقابل توضیح باشد؛ این مورد در سرطان های پانکراس، ریه، معده و مری رایج است.

سرطان التهاب را افزایش می‌دهد؛ این امر باعث تحلیل رفتن ماهیچه‌ها و اختلال در هورمون‌های تنظیم کننده اشتها می‌شود. یک تومور در حال رشد همچنین ممکن است مصرف انرژی در حال استراحت (REE) یا میزان انرژی سوزاندن بدن در حالت استراحت را افزایش دهد.

علائم اولیه سرطان نیز عبارتند از:

• تب
• خستگی
• درد
• تغییرات پوستی

بسیاری از شرایط می‌توانند این علائم را ایجاد کنند؛ گاهی اوقات سرطان هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند.

درمان بستگی به نوع سرطان دارد؛ درمان‌های معمولی شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی‌درمانی و ایمونوتراپی است.

11. بیماری آدیسون

بیماری آدیسون زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن به غدد فوق کلیوی حمله کند. به نوبه خود، غدد آدرنال نمی‌توانند هورمون‌های کافی مانند کورتیزول و آلدوسترون تولید کنند. کورتیزول بسیاری از عملکردها از جمله متابولیسم و اشتها را تنظیم می‌کند؛ سطوح پایین کورتیزول ممکن است منجر به کاهش اشتها و کاهش وزن شود.

سایر علائم بیماری آدیسون عبارتند از:

• فشار خون پایین
• خستگی مزمن
• ضعف عضلانی
• هوس نمک
• هایپرپیگمانتاسیون

بیماری آدیسون نادر است و از هر ۱۰۰۰۰۰ نفر در ایالات متحده ۱ نفر را مبتلا می‌کند. درمان شامل داروهایی است که غده فوق کلیوی شما را تنظیم می‌کند.

12. HIV | اچ‌آی‌وی

HIV به سلول‌های ایمنی به نام سلول‌های T حمله کرده که این امر مبارزه با عفونت‌ها را دشوار می‌کند. در صورت عدم درمان، HIV می‌تواند منجر به سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) شود و پیشرفت این شرایط اغلب باعث کاهش وزن می‌شود.

علائمی مانند گلودرد، زخم های دهان و خستگی می‌تواند غذا خوردن را سخت کند. HIV همچنین خطر ابتلا به عفونت‌های ثانویه را افزایش می‌دهد که باعث افزایش REE می‌شود.

سایر علائم HIV عبارتند از:

• تب
• لرز
• بثورات
• عرق شبانه
• تورم غدد لنفاوی
• دردهای عضلانی

علائم HIV به فرد و مرحله عفونت بستگی دارد؛ درمان ضد رتروویروسی برای درمان اچ‌آی‌وی و توقف انتشار ویروس استفاده می‌شود و ممکن است کاهش وزن را بهبود بخشد.

13. نارسایی احتقانی قلب

کاهش وزن یکی از عوارض نارسایی احتقانی قلب (CHF) است، CHF زمانی ایجاد می‌شود که قلب نتواند با خون کافی پر شود و نتواند خون را با نیروی کافی پمپاژ کند یا هر دو. ممکن است یک یا هر دو طرف قلب را تحت تاثیر قرار دهد.

اگر CHF دارید، دستگاه گوارش شما نمی‌تواند خون کافی دریافت کند که این مورد می‌تواند منجر به حالت تهوع و سیری زودرس شود. علاوه براین ممکن است هنگام غذا خوردن، نفس کشیدن سخت باشد.

التهاب در بافت آسیب دیده قلب نیز متابولیسم را تسریع می‌کند و باعث کاهش وزن ناخواسته می‌شود.

علائم CHF همچنین عبارتند از:

• تنگی نفس
• سرفه های مداوم
• ورم
• خستگی
• ضربان قلب سریع

داروهای مختلفی برای درمان CHF استفاده می‌شود، از جمله مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، مسدود کننده‌های بتا و دیورتیک‌ها. در برخی موارد ممکن است جراحی لازم باشد.

مردان در مقایسه با زنان دارای میزان بیشتری از موارد زیر هستند:

• اندوکاردیت
• سرطان پانکراس
• سرطان ریه

زنان در معرض خطر بیشتری برای COPD هستند و همچنین ۲ تا ۱۰ برابر بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به پرکاری تیروئید و ۲ تا ۳ برابر بیشتر در معرض ابتلا به RA هستند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

طبیعی است که وزن بدن شما نوسان داشته باشد؛ با این حال اگر بدون تغییر عادات خود وزن کم می‌کنید، ممکن است اتفاق دیگری رخ دهد.

اگر در عرض ۶ تا ۱۲ ماه ۵% کاهش وزن داشتید یا هر یک از علائم بالا را مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید.