قرص لووتیروکسین و نکات مصرف آن!

قرص لووتیروکسین

غده تیروئید یکی از غدد بسیار مهم در بدن است که با ترشح هورمون‌های متابولیکی نقش مهمی در سلامت ما ایفا می‌کند. این غده دو هورمون به نام‌های T4 یا تیروکسین و T3 ترشح می‌کند که اعمال اصلی غده تیروئید را انجام می‌دهند. زمانی که شما دچار کم کاری تیروئید شده باشید یا به عبارتی هورمون‌های T3 و T4 در بدن‌تان کمتر از حالت عادی باشد، پزشک شما با تجویز هورمون تیروکسین سنتز شده و یا قرص لووتیروکسین سعی در بهبود این علائم می‌کند. از آنجایی که این دارو یک داروی هورمونی است مثل تمامی داروهای دیگر عوارض و مشکلات خاص خودش را دارد.

قرص لووتیروکسین، نکاتی که باید همیشه به خاطر داشته باشید!

این دارو یک داروی متابولیکی است که متابولیسم بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. لووتیروکسین به دو فرم قرص و کپسول در داروخانه‌ها وجود داشته و برای بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید و یا گواتر ناشی از کم کاری داده می‌شود. از آنجایی که هورمون‌های تیروئیدی در رشد، متابولیسم بدن، سلامت روانی، سلامت جسمی و… خصوصاً در کودکان بسیار اثر گذارند، کمبود آن‌ها مشکلات جدی را ایجاد می‌کند که با قرص لووتیروکسین تا حد قابل توجهی بهبود می‌یابد. در هنگام مصرف این دارو موارد زیر را به خاطر داشته باشید:

نکات مهم در مصرف قرص لووتیروکسین

• این دارو برای درمان اختلالات دیگری غیر از کم کاری تیروئید و علائم آن، مثل سرطان، هم استفاده می‌شود اما متأسفانه بعضی افراد با باورهای غلط و بدون مشورت با پزشک متخصص از این دارو استفاده‌های نامناسب می‌کنند.
  به طور مثال برخی خانم‌ها از این قرص برای درمان ناباروری استفاده می‌کنند، غافل از اینکه با بالا رفتن سطح هورمون‌های تیروئیدی در شخصی که قبلاً سطح نرمالی از این هورمون‌ها را داشته است فرد به علائم پرکاری تیروئید و نازایی مبتلا خواهد شد.
  همچنین به خاطر این که این دارو هورمونی بوده و متابولیسم بدن را بالا می‌برد، بعضی افراد به منظور لاغری و یا در بدنسازی از این دارو استفاده می‌کنند. تمامی این استفاده‌ها نادرست بوده و مصرف این دارو تنها باید زیر نظر پزشک انجام شود.
• از جمله نکات قابل توجه این است که برای تجویز این دارو حتماً به پزشک غدد و متابولیسم مراجعه کنید و سایر داروهای مصرفی خود را نیز به همراه داشته باشید تا در صورت وجود اختلالات دارویی پزشک، شما را در مصرف دارو راهنمایی کند.
• بروشور همراه دارو را به همراه توصیه‌های پزشک همیشه به خاطر داشته و آن‌ها را رعایت کنید.
• در صورت اتمام داروها مصرف مجدد آن‌ها باید زیر نظر پزشک باشد.

نحوه مصرف قرص لووتیروکسین

• معمولا یک بار در روز، در حالت ناشتا و با آب کافی باید از این دارو مصرف کرده و نیم تا یک ساعت قبل صبحانه میل کنید.
• این دارو را خودسرانه مصرف نکنید و یا حتی دوز آن را بیشتر و کمتر نکنید، چراکه پزشک با توجه به جواب‌های آزمایش شما دوز مصرفی را از یک مقدار حداقل شروع می‌کند و اگر شما بیشتر از این مقدار مصرف کنید از روند درمانی مناسب دارو خارج شده و ممکن است دارو عوارض سمی در بدن شما ایجاد کند.
• سعی کنید قرص لووتیروکسین یا کپسول را یک‌باره ببلعید و از نصف کردن قرص یا کپسول پرهیز کنید مگر این که پزشک دستور خوردن نصف یک قرص را به شما داده باشد.
• اگر دارو مخصوص کودک بوده و بلعیدن قرصی به این اندازه برایش سخت است می‌توانید دارو را در آب حل کرده و سپس به کودکتان بدهید و یا این که با مسئول فنی داروخانه مشورت کنید.
• توجه داشته باشید که هنگام مراجعه به پزشک باید تمامی داروهای قبلی‌تان، سوابق پزشکی و بیماری‌های قبلی مثل افسردگی، مشکلات هورمونی، اختلالات غده فوق کلیه، بیماری‌های قلبی، تپش قلب، فشار خون بالا، دیابت و … را با او در میان بگذارید تا از ایجاد عوارض ناخواسته دارویی جلوگیری کنید.

ارتباط مصرف دارو با شرایط رشد

گاهاً دیده شده است که سطح بالای هورمون‌های تیروئیدی باعث کاهش رشد استخوان‌ها و کوتاه قدی در بزرگسالی شده است. این نکته در کودکانی که کم کاری تیروئید داشته و از داروی لووتیروکسین استفاده می‌کنند اهمیت زیادی دارد. برای جلوگیری از چنین عوارضی باید ماهیانه آزمایش خون بگیرید و تحت نظر پزشک باشید. پزشک در صورت شک کردن به چنین موضوعی ممکن است دارو را قطع کرده و مسیر دیگری در پیش گیرد.

موارد احتیاط در مصرف قرص لووتیروکسین

• مصرف این دارو در سالمندان با محدودیت‌های خاص خودش روبه‌رو است چراکه می‌تواند باعث بروز عوارضی مثل تپش قلب و فشار خون شود که در دوران سالمندی ریسک انفارکتوس میوکارد یا MI را افزایش خواهد داد.
• مصرف این دارو در دوران شیردهی باید زیر نظر پزشک انجام گیرد تا دوز مناسب دارو انتخاب شده و همزمان سلامت کودک هم بررسی شود.
• شما باید به طور منظم ‌در طی پروسه‌ی درمان با لووتیروکسین، توسط پزشک خود مانیتور شده و سطح هورمون‌هایتان بررسی شود. خصوصاً در کودکان آنزیم‌های کبدی مثل آلکالن فسفاتاز و مواردی که مربوط به رشد استخوان است مورد توجه بیشتری قرار می‌گیرد.
• اگر پس از مصرف دارو تپش قلب شما بیشتر از صد ضربان در دقیقه بود حتماً در این‌باره با پزشک خود مشورت کنید.
• کسانی که پرکاری تیروئید و یا سابقه‌ی بیماری قلبی دارند نباید هرگز از این دارو استفاده کنند چراکه ریسک بروز سکته در این افراد بالا می‌رود.

نگهداری قرص لووتیروکسین

• این دارو به نور حساس بوده و محتویاتش در محفظه‌های رنگی نگهداری می‌شوند تا از واکنش‌های ناخواسته جلوگیری شود. پس نکته‌ی مهم این است که این دارو را دور از تماس مستقیم نور نگه دارید.
• برای جلوگیری از ایجاد سمیت کبدی توسط این دارو حتماً دوز مناسبی از آن را مصرف کرده و از مصرف داروهای تاریخ مصرف گذشته اجتناب کنید.
• مصرف داروی لووتیروکسین به همراه ویتامین‌ها جذب دارو و اثر بخشی آن را بیشتر خواهد کرد.

اگر خوردن دارو را فراموش کردم چه کنم؟

اگر یک بار مصرف دارو را فراموش کردید و زمانی که به خاطر آوردید زیاد دیر نشده بود می‌توانید آن را مصرف کنید اما اگر نزدیک به زمان مصرف داروی بعدی شد نباید هرگز دو قرص را با فاصله‌ی کم از هم مصرف کنید چراکه باعث اوردوز دارو و عوارضی مثل بیهوشی، انفارکتوس میوکارد یا MI، تپش شدید قلب و حتی مرگ می‌شود.

دوز مصرفی قرص لووتیروکسین چگونه تعیین می‌شود؟

دوز این دارو تنها توسط پزشک انتخاب شده و به مواردی مثل سن بیمار، نوع بیماری، میزان بالا بودن هورمون محرک تیروئیدی و یا TSH، میزان پایین بودن هورمون‌های تیروئیدی (T3 و T4)، سایر داروهای مصرفی، سلامت کبد (از آنجایی که متابولیسم داروها در کبد انجام می‌شود در صورت ناسالم بودن آن تجویز دارو بسیار با احتیاط صورت می‌گیرد.) و… بستگی دارد.

پاسخگویی قرص لووتیروکسین به چه عواملی بستگی دارد؟

نتیجه‌دهی و یا پاسخگویی این دارو به مقدار زیادی به بدن خود شما و این که چگونه به آن جواب می‌دهد بستگی دارد. نکته‌ی مهم این است که برای گرفتن بهترین نتیجه، داروها را منظم و در زمان مقرر مصرف کرده و حتماً قبل از قطع دارو با پزشک مشورت‌های کافی را انجام دهید چراکه قطع خودسرانه و ناگهانی آن علائمی به دنبال دارد.

به علاوه بعضی داروها هستند که با مصرف آن‌ها جذب و در نتیجه اثر بخشی داروی لووتیروکسین بیشتر می‌شود و برعکس بعضی از داروها جذب آن را کمتر کرده و باعث می‌شوند شما نتیجه‌ی مورد نظر را از دارو نگیرید. به یاد داشته باشید که اگر سایر داروهای مصرفی شما با لووتیروکسین تداخل دارد به این معنا نیست که حتماً باید یکی از آن‌ها را حذف کنید بلکه می‌توانید داروها را با فاصله مناسب مصرف کنید تا تداخل ایجاد نشود.

داروهایی که جذب قرص لووتیروکسین را کمتر می‌کنند:

• کولسترامین
• کولسیتوپول
• کلسولام
• داروهای آنتی اسید
• سوکرالفیت
• سایمتیکون
• آهن
• سدیم پلی استایرن سولفونات
• مکمل‌های کلسیمی
• اریستات یا ونوستات
• سولامر

و…

عوارض مصرف قرص لووتیروکسین چیست؟

با مصرف این دارو علائم کم کاری تیروئید مثل بی‌حالی، یبوست، خستگی، خواب زیاد، درد عضلانی، پوست خشک، وزن زیاد، حساسیت به سرما و… پس از چند هفته بسیار بهبود می‌یابد اما باید توجه ‌کرد که این دارو مانند سایر دارو‌ها عوارضی به دنبال دارد.

نکته‌ی قابل توجه این است که در چند ماه اول و تا زمانی که بدن شما در حال سازگار شدن با دارو است عوارضی مثل ریزش مو را مشاهده خواهید کرد اما اگر عوارض وخیم شده و حالتی مثل حساسیت به دارو ایجاد شد حتماً باید به پزشک خود مراجعه کنید. البته همواره به خاطر داشته باشید که باید در این رابطه به پزشک خود اعتماد کنید چراکه ممکن است عوارضی برای شما ایجاد شود اما سودی که این دارو در صورت تجویز توسط پزشک، در شرایط کم کاری تیروئید و یا سایر اختلالات پزشکی به بدن شما می‌رساند بیشتر از ضرر آن است.

عوارض این دارو شامل موارد زیر است:

• حساسیت به گرما
• تعریق شدید
• تغییرات روحی روانی مثل اضطراب و حالت جهشی در روحیه از خوب به بد
• افسردگی
• خستگی زیاد که در نتیجه‌ی بالا رفتن متابولیسم است
• اسهال بخاطر فعال شدن اعصاب پاراسمپاتیک گوارش
• ترمور یا لرزش
• سر درد
• تنگی نفس
• درد استخوانی
• درد در قفسه سینه
• ضعیف شدن و شکننده شدن استخوان‌ها
• تپش قلب سریع و نامنظم
• باد کردن دست و پا
• تشنج
• افزایش اشتها
• از دست دادن وزن
• اختلالات قاعدگی
• اختلالات خواب
• ضعف ماهیچه
• استفراغ
• کرامپ‌های شکم و یا دلپیچه
• در موارد نادر آلرژی دارویی با عوارض ناگهانی مثل تنگی نفس، کهیر، باد کردن، قرمزی پوست و از کار افتادن قلب

توجه داشته باشید که تنها حجم دارو مؤثر نبوده و ممکن است متابولیت‌های غیر فعال که در داروها وجود دارد باعث ایجاد حساسیت در شما شوند که می‌توانید پس از مشورت با دکتر داروساز و یا پزشک خود آن را برطرف کنید. آن‌ها ممکن است به شما داروهای جایگزین لووتیروکسین مثل لووگزیل، سینتروئید و آنتیترویید بدهند که دارای مواد غیر فعال دیگری می‌باشد.

 

تداخلات دارویی که عوارض جانبی دارو را افزایش می‌دهند:

به نقل از مجله ی medical news today خوردن داروی لووتیروکسین با داروهای خاصی ممکن است باعث افزایش اثرات نامطلوب دارو شود. این داروها شامل موارد زیر است:

• داروهای ضد افسردگی مثل آمیتریپتلین و ماپروتیلین. عوارض هر دوی این داروهای ضد افسردگی و لووتیروکسین با مصرف همزمان آن‌ها احتمالاً افزایش پیدا می‌کند. این ممکن است شما را با ریتم نامنظم قلبی و یا آریتمی قلب روبه‌رو کند.

• داروهای سمپاتومیمیک مثل سودوافدرین و آلبوترول. مصرف همزمان این داروها شما را در ریسک مشکلات قلبی خطرناکی قرار خواهد داد.

• داروهای رقیق کننده‌ی خون مثل وارفارین. مصرف همزمان این دارو با لووتیروکسین احتمال خونریزی را افزایش خواهد داد. پزشک ممکن است در صورتی که داروی لووتیروکسین هم مصرف می‌کنید دوز داروی رقیق کننده‌ی خون شما را کاهش دهد.

• کتامین. خوردن این دارو با لووتیروکسین ریسک فشار خون بالا و ضربان قلب سریع را افزایش خواهد داد.

عوارض اوردوز یا مصرف بیش از حد داروی لووتیروکسین چیست؟

در هنگام مواجه شدن با چنین عوارضی سریعاً با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید:

• بیهوش شدن
• مشکلات تنفسی و تنگی نفس شدید
• ضربان سریع و نامنظم قلب
• حمله قلبی
• در نارسایی قلبی هم که بخاطر استفاده‌ی بیش از حد از دارو اتفاق می‌افتد حالاتی مثل خستگی شدید، تنگی نفس و تعریق و درد زیاد خصوصاً در پاها مشاهده می‌شود.

مرکز سونوگرافی و تصویربرداری تیراد

منابع :